User:Sofija.D
Агресија
[edit]Агресија, во најширока смисла на зборот, е начин на однесување или диспозиција, која е насилна, непријателска или нападна. Таа може да се случи или во знак на одмазда или без провокација. Во потесните дефиниции кои се користат во општествените науки и науките за однесување, агресијата е намера да се предизвика штета или акт кој има за цел да ја зголеми релативната социјална доминација. Предаторското или дефанзивното однесување помеѓу припадници на различни видови не може да се смета како агресија во иста смисла. Агресијата може да имаа различни форми и може да биде физичка или да се искаже вербално или не-вербално. Агресијата се разликува од она што вообичаено се нарекува самоувереност, иако термините често се користат наизменично помеѓу лаиците, како на пример, агресивен продавач.
Преглед
[edit]Најчесто се разликуваат две општи категории на агресија. Едната категорија опфаќа афективна (емоционална) и непријателска или одмаздничка агресија, а другата категорија опфаќа инструментална, ориентирана кон цел или предаторска агресија. Податоците за насилство од различни дисциплини даваат некаква поддршка за разликата помеѓу афективната и предаторската агресија. Сепак, некои истражувачи ја доведуваат во прашање корисноста од непријателската наспроти инструменталната разлика кај луѓето, и покрај присутноста во истражувањето, бидејќи во повеќето реални случаи се вклучени мешани мотиви и интерактивни причини. Предложени се голем број на класификации и димензии за агресија. Тие зависат од тоа дали агресија е вербална или физичка, дали вклучува релациона агресија во која што спаѓаат прикриеното насилно однесување и социјалната манипулација, дали штетата врз другите е намерна, дали се врши активно или се изразува пасивно и дали агресијата е насочена директно или индиректно. Класификацијата исто така може да ги опфати и емоциите поврзани со агресија (на пример лутина) и менталните состојби (на пример импулсивност, непријателство). До агресија може да дојде како одговор на не-социјални или социјални фактори и може да биде во тесна врска со начинот на справување со стрес. Агресијата може да се примени како средство за заплашување. Оперативната дефиниција за агресија може да биде погодена од морални или политички ставови. Примери се аксиоматскиот морален поглед наречен принцип на ненапаѓање и политичките правила со кои се регулира однесувањето на една земја кон друга. Исто така во натпреварувачките спортови, или на работното место, некои форми на агресија може да бидат санкционирани, а други не.
Етимологија
[edit]Поимот агресија потекнува од латинскиот збор aggressio, што значи напад. На латински, зборот бил составен со спојување на двата збора ad и gradi, што значи да се нагази. Првата позната употреба датира од 1611, во смисла на неиспровоциран напад. Една психолошка смисла на непријателско или деструктивно однесување датира од 1912 година, во англискиот превод на пишувањето на Зигмунд Фројд. Алфред Адлер го теоретизирал агресивното однесување во 1908 година. Експертите за одгледување на деца започнале да го применуваат терминот агресија наместо гнев од 1930-тите.
Етологија
[edit]Борба на мажјаци слон-фоки
Етолозите проучуваат како е поврзана агресијата со интеракцијата и еволуцијата на животните во природните услови. Во таквите услови агресијата може да вклучи телесни контакти како што се гризање, удирање или туркање, но повеќето конфликти се решаваат со прикажување на закана и заплашување кои не предизвикуваат физичка штета. Оваа форма на агресија може да вклучи приказ на големината на телото, еленски рогови, канџи или заби, стереотипни сигнали вклучувајќи ги изразите на лицето, вокализациите како птичјата песна, ослободувањето на хемикалии и промените на бојата. Терминот агонистичко однесување понекогаш се применува во однос на овие форми на однесување. Повеќето етолози веруваат дека агресија дава биолошки предности. Агресијата може да им помогне на животните да ја обезбедат својата територија, вклучувајќи ги ресурсите како што се храна и вода. Агресијата често се применува помеѓу мажјаците за да си обезбедат можности за парење и резултира во избор на поздравото и повеќе енергичното животно. Агресијата исто така може да се примени за само-заштита или за заштита на потомството. Агресијата помеѓу групи од животни, исто така, може да доведе до одредена предност, на пример, непријателското однесување може да принуди група од животни да заминат на нова територија, при што прилагодувањето на новата животна средина може да доведе до зголемување на генетската флексибилност.
Помеѓу видови и групи
[edit]Најочигледен тип на агресија помеѓу различните видови е оној кој се забележува во интеракцијата помеѓу предаторот и неговиот плен. Сепак, според многу истражувачи, предаторството не е агресија. Мачката не испушта звуци и не го подвиткува грбот додека брка стаорец, и активните области во нејзиниот хипоталамус повеќе наликуваат на оние кои рефлектираат глад, отколку на оние кои рефлектираат агресија. Сепак, други се осврнуваат на ова однесување како предаторска агресија, и потенцираат случаи што наликуваат на непријателско однесување, како на пример убивање на глушец од стаорци. Во агресивната мимикрија предаторот има појава на безопасен организам или предмет привлечен за пленот, па кога пленот ќе пристапи, предаторот напаќа. Животно кое се брани од предатор може да се впушти во "борба или бегство" како одговор на нападот од предаторот или на заканата од напад, во зависност од неговата проценка за силата на предаторот во однос на неговата. Алтернативната одбрана вклучува голем број на антипредаторски адаптации, вклучувајќи алармни сигнали. Агресијата помеѓу групите делумно е одредена со подготвеноста да се борат, која зависи од голем број на фактори вклучувајќи ги бројната предност, растојанието од домашните територии, колку често групите се сретнуваат едни со други, конкурентните способности, разликите во големината на телото и чија територија е нападната. Исто така, една индивидуа е поверојатно да стане агресивно ако други агресивни членови на групата се во близина. Еден особен феномен - формирањето на координирани коалиции кои ги напаќаат соседните територии да убиваат живи суштества од истиот вид - е документиран само кај два вида во животинското царство: кај "вообичаените" шимпанза и луѓето.
Во рамки на група
[edit]Агресијата помеѓу суштества од ист вид во рамките на една група типично вклучува пристап до ресурсите и можностите за одгледување. Една од нејзините најчести функции е да се воспостави доминантна хиерархија. Ова се случува кај многу животински видови и е пропратено со агресивни судири помеѓу соперничките мажјаци кога за прв пат ќе се најдат заедно во една заедничка животната средина. Вообичаено повеќе агресивните животни стануваат повеќе доминантни. Во тест ситуации, најголемиот дел од агресијата помеѓу суштества од ист вид престанува околу 24 часа по составувањето на групата од животни. Агресијата од оваа гледна точка е дефинирана како "однесување кое е наменето за зголемување на социјалната доминација на организмот во однос на доминантната позиција на другите организми". Губењето на конфронтации може да се нарече општествен пораз, и победувањето или губењето е поврзано со голем број на практични и психолошки последици. Конфликти помеѓу животните се случуваат во многу контексти, како на пример помеѓу потенцијалните партнери за парење, помеѓу родителите и децата како и помеѓу конкурентите за ресурси. Животните кои живеат во група може да се спорат за насоката на патување или за распределбата на времето за заеднички активности. Разни фактори ја ограничуваат ескалацијата на агресија, вклучувајќи ги комуникативните прикази, конвенции и рутини. Покрај тоа, по агресивните инциденти, забележани се различни форми на решавање на конфликтите кај цицачите, особено кај приматите кои живеат во заедници. Тие можат да ги ублажат или поправат можните негативни последици, особено за примачот на агресија, кој може да стане ранлив на напади од страна на другите членови на групата. Помирувачките дела се разликуваат помеѓу различните видови и може да вклучат специфични гестови на едноставна зголемена блискост и интеракција помеѓу вмешаните поединци. Сепак, конфликтите за храна ретко се проследени со пост-конфликтни собири, иако тие се најчестиот тип на конфликти кои избувнуваат помеѓу приматите кои се во потрага по храна. Други прашања кои биле земени во предвид во проучувањето на агресијата на приматите, вклучувајќи ги и луѓето, се како агресијата влијае врз организацијата на групата, какви се последиците од агресијата и зошто некои примати избегнуваат агресивно однесување. На пример, групите со бонобо шимпанза се познати по ниските нивоа на агресија во рамките на делумно матријархално општество. Заробените животни, вклучувајќи ги приматите, може да покажат абнормални нивоа на социјална агресија и самоповредување кои се поврзани со аспекти од физичката или општествената средина. Ова зависи од видот и индивидуалните фактори како пол, возраст и потекло (пораснато во дивина или во заробеништво).
Еволутивни објаснувања
[edit]Како и многу други поведенија, агресијата може да се испита во однос на нејзината способност да им помогне на животните да преживеат и да се репродуцираат, или алтернативно да ризикуваат опстанок и репродукција. Оваа анализа на цена-бенефиции може да се разгледа во рамки на еволуција. Сепак, постојат длабоки разлики во степенот на прифаќање на биолошките или еволутивните основи за човечка агресија.
Насилство и конфликт
[edit]Агресијата може да вклучи насилство кое што може да се прилагоди под одредени околности во однос на природната селекција. Ова нај очигледно е застапено во случите со напаѓање на плен за да се дојде до храна, или во анти-предаторската одбрана. Таа исто така може да настане при конкуренција помеѓу членови од ист вид или подгрупа, ако просечната награда (како статус, пристап до ресурси, заштита на себеси или роднините) ги надминува просечните трошоци (како повреда, исклучување од групата, смрт). Постојат некои хипотези за специфично присвојување на насилство кај луѓето под одредени околности, вклучувајќи го и убиството, но често е нејасно кои поведенија може да се одберат во тој контекст и што може да биде спореден производ, како во случајот на колективно насилство. Иако агресивните средби се насекаде присутни во животинското царство, со чести високи ризици, повеќето од нив се решаваат преку импресионирање со изглед, прикажување и испитување на сила. Играта за теоријата се користи за да се разбере како ваквите однесувања може да се прошират од природната селекција во рамките на една популација, и потенцијално да станат "Стратегии за Еволутивна Стабилност". Почетен модел за решавање на конфликтите е играта Сокол-Гулаб, други модели вклучуваат Проценка на Секвенцијалниот Модел и Енергетска Војна на Исцрпување. Овие модели се обидуваат да ги разберат не само еднократните конфликтни средби, туку и долготрајните конфликти, и главно се разликуваат во критериумите според кои една индивидуа се одлучува да се откаже, наместо да ризикува загуба и повреда во физички конфликт (како на пример преку проценка на потенцијалот на ресурсите кои ги поседува).
Пол
[edit]Постојат повеќе теории кои се обидуваат да ги објаснат наодите дека мажите и жените од ист вид може да имаат различни агресивни однесувања. Сепак, условите под кои жените и мажите се разликуваат во агресивноста не се добро разбрани. Во принцип, сексуалниот диморфизам може да се препише на поголемата внатрешна конкуренција во еден пол, или на ривалството за пристап до партнер или да бидат избрани од партенр. Ова може да потекнува од ограничувањето на другиот пол за обезбедување на поголема родителска инвестиција, во однос на фактори како што се производството на гамети, бременоста, доењето или воспитувањето на младите. Иако постојат многу разлики помеѓу видовите, генерално повеќе физички агресивен пол е машкиот, особено кај цицачите. Во видовите каде што е потребна родителска грижа од страна на двата пола, разликата има тенденција да биде помала. Кога женката може да го напушти мажјакот и да се грижи за потомството, тогаш таа може да биде повеќе физички агресивна. Конкурентност и покрај родителската инвестиција исто така е забележана кај некои видови. Поврзан фактор е и стапката со која мажјаците и женките се во можност повторно да се парат по производството на потомство, и основните принципи на сексуална селекција исто така се под влијание на еколошките фактори кои влијаат на начинот или степенот до кој еден пол може да се натпреварува за другиот. Улогата на таквите фактори во човековата еволуција е контроверзна. Моделот на машка и женска агресија се тврдело дека е во согласност со еволуираните полово избрани разлики во однесувањето, додека алтернативните или комплементарни перспективи ги нагласуваат конвенционалните општествени улоги кои произлегуваат од физички еволуираните разлики. Агресијата кај жените можеби еволуирала да биде, во просек, помалку физички опасна и повеќе тајна или индиректна. Сепак, постојат критики заради користењето на животинското однесување за да се објасни однесувањето на луѓето. Особено во примената за еволутивните објаснувања на современото човеково однесување, вклучувајќи ги и разликите помеѓу половите. Во принцип, многу истражувања сугерираат дека мажите користат повеќе физичка агресија отколку жените, додека жените користат повеќе вербална агресија отколку мажите. Децата комуницираат, и се агресивни кон врсниците од истиот и спротивниот пол. Постојат повеќе неодамнешни наоди кои укажуваат дека разликите во машката и женската агресија се појавуваат на околу две годишна возраст, иако разликите во агресија се повеќе очигледни кај децата од средна возраст и тинејџерите. Тремблеј, Јапел и Перус (1999) тврдат дека физички агресивните однесувања, како клоцањето, гризањето и удирањето се старосно-типични изрази на вродени и спонтани реакции на биолошки нагони како лутина, глад, и припадност. Релационата агресија кај девојчињата, што значи не-физичка или индиректна, има тенденција да се зголеми по возраст од две години, додека физичката агресија се намалува. Не постои значајна разлика во агресијата помеѓу мажите и жените пред да достигнат две годишна возраст. Можно објаснување за ова би можело да биде дека девојчињата развиваат јазични вештини побрзо отколку момчињата, па затоа тие имаат подобри начини за искажување на нивните желби и потреби. Тие со поголема веројатност користат комуникација кога се обидуваат да добијат назад некоја играчка со зборовите: "Прашај убаво" или "Кажи те молам". Многу студии пронашле разлики во видовите на агресија кои се користат од страна на мажите и жените, барем кај децата и тинејџерите. Девојчињата на возраст помеѓу 10 и 14 години, околу возраста на пубертет, покажуваат поекстремна стапка на релациона агресија во споредба со момчињата. Овие наоди се важечки за Западното општество, но не се однесуваат на сите култури. Во земји како Кенија откриено е дека младите момчиња и девојки имаат многу слични стапки на физичка агресија. Откриено е дека девојките почесто користат реактивна агресија отколку момчињата, а потоа се повлекуваат, но момчињата со поголема веројатност ја зголемуваат нивната агресија по првичната реакција наместо да се повлечат. Истражувањата покажуваат дека агресивните тактики на девојките вклучуваат озборувања, прогонството, кршење на самодовербата, како и критики за облеката на жртвата, изгледот, или карактерот, додека момчињата се вклучат во агресија која вклучува директен физички и / или вербален напад. Ова би можело да се должи на фактот дека фронталниот лобус кај девојките се развива порано отколку кај момчињата, овозможувајќи им да се само-контролираат. Еден фактор кој покажува незначителни разлики помеѓу машката и женската агресија е спортот. Во спортот, стапката на агресија во спортовите со контакт и во спортовите без контакт е релативно еднаква. Од основањето на Наслов IX, женските спортови се зголемиле во однос на нивната конкурентност и значење, што може да придонесе за изедначување на агресијата и на ставот дека "треба да се победи" помеѓу двата пола. Во однос на половите разлики пронајдени кај возрасни спортисти, се покажало дека жените имаат повисок степен на индиректно непријателство, додека мажите имаат повисок степен на напад. Друга пронајдена разлика е дека мажите имаат до 20 пати повисоки нивоа на тестостерон од жените. Некои студии укажуваат на тоа дека инволвираноста на романса во адолесценцијата ја намалува агресијата кај мажите и жените, но ја намалува со повисока стапка кај жените. Жените изгледаат повеќе пожелни за нивните партнери ако се вклопуваат во општеството, додека жените кои се агресивни вообичаено не се вклопуваат добро во општеството, па често може да се гледаат како антисоцијални. Женската агресија не се смета за норма во општеството, а одењето против нормите понекогаш може да го спречи добивањето на партнер. Меѓутоа, истражувањата покажуваат дека сé поголем број на жени се уапсени со обвиненија за семејно насилство. Во многу држави, застапеноста на жените денес е помеѓу една четвртина и една третина од сите апсења за семејно насилство, а била помалку од 10 отсто пред една деценија. Новата статистика ја одразува реалноста документирана во истражувањето: жените се сторители, како и жртви на семејно насилство. Сепак, уште едно подеднакво можно објаснување се добива ако се подобри дијагностиката: станало поприфатливо за мажите да го пријавуваат женското семејно насилство до властите, додека во исто време реалното женско семејно насилство воопшто не се зголемило. Ова можеби е последица на тоа што мажите станале помалку срамежливи од пријавувањето на женското насилство против нив, затоа зголемен број на жени се уапсени, иако вистинскиот број на насилни жени останува ист. Исто така, мажите во натпреварувачките спортови често се советувани од страна на нивните тренери да немаат интимни односи врз основа на тврдењата дека ќе бидат повеќе послушни и помалку агресивни за време на спортскиот настан. Околностите под кои мажите и жените искусуваат агресија се исто така различни. Една студија покажала дека социјалната анксиозност и стресот се позитивно поврзани со агресијата кај мажите, што значи дека со зголемување на стресот и социјалната анксиозност, се зголемува и агресијата. Понатаму, маж со повисоки социјални вештини има пониска стапка на агресивно однесување од маж со пониски социјални вештини. Кај жените, повисоките стапки на агресија се поврзани само со повисоките стапки на стрес. Освен биолошките фактори кои придонесуваат за агресија, постојат и физички фактори. Во однос на сексуалниот диморфизам, луѓето спаѓаат во средна група со умерени полови разлики во големината на телото. Ова е типичен модел на примати каде што неколку мажјаци и женки живеат заедно во група и мажјаците се соочуваат со одреден број на предизвици од други мажјаци во однос на ексклузивното многуженство и моногамската конкуренција. Еволутивната психологија и социобиологијата исто така дискутирале и дале теории за некои специфични форми на машка агресија, како што се социобиолошките теории за силување и теориите кои се поврзани со ефектот “Пепелашка”.
Психологија
[edit]Мозочни патеки
[edit]Многу истражувачи се фокусираат на мозокот за да ја објаснат агресијата. Бројни кола во рамки на неокортексот и субкортикалните структури играат централна улога во контролрата на агресивно однесување, во зависност од видот, па точната улога на патеките може да варира во зависност од видот на активирањето или намерата. Кај цицачите, хипоталамусот и периаквадукталното сивило на средниот мозок се критични области, како што е покажано во истражувањата изведени над мачки, стаорци и мајмуни. Овие мозочни области го контролираат изразувањето на однесувањето и автономните компоненти на агресија кај овие видови, вклучувајќи вокализација. Електрична стимулација на хипоталамусот предизвикува агресивно однесување и хипоталамусот има рецептори кои помагаат да се одредат нивоата на агресија врз основа на нивните интеракции со серотонин и вазопресин. Овие области од средниот мозок имаат директна врска со јадрата на мозочното стебло кои ги контролираат овие функции, и со структури како што се амигдалата и префронталниот кортекс. Стимулацијата на амигдалата резултира во зголемено агресивно однесување кај хрчаците, додека лезиите од еволуциски хомологната област кај гуштерите значително го намалуваат конкурентното однесување и агресијата. (Бауман и др. 2006). Кај резус мајмуните, неонаталните лезии во амигдалата или хипокампусот резултираат во намалено изразување на социјалната доминација, поврзано со регулирање на агресијата и стравот. На пример, неколку експерименти со Сириски Златни хрчаци подготвени за напад, го потврдиле тврдењето дека патеките кои се наоѓаат во рамки на амигдалата се вклучени во контрола на агресијата. Улогата на амигдалата е помалку јасна кај приматите и се чини дека зависи повеќе од контекстот на ситуацијата, со лезии кои водат кон зголемување на социјалната припадност или на агресивните реакции. Широката област на кортексот позната како префронтален кортекс (ПФК) има удел во агресијата, а воедно и во многу други функции, како на пример инхибицијата од емоции. Намалената активност на префронталниот кортекс, особено на неговите медијални и орбитофронтални делови, е поврзана со насилна и антисоцијална агресија. Улогата на хемикалиите во мозокот, особено невротрансмитерите, исто така е испитана во однос на агресијата. Таа се разликува во зависност од патеката, контекстот и други фактори, како на пример полот. Се теоретизира дека дефицитот на серотонин има примарна улога во предизвикувањето на импулсивност и агресија. Сепак, ниското ниво на пренос на серотонин може да ја објасни ранливоста на импулсивност, потенцијалната агресија, и може да има ефект преку интеракција со другите неврохемиски системи. Во нив спаѓаат допаминските системи кои главно се поврзани со вниманието и мотивацијата за награди, и работат на различни нивоа. Норпинфринот, исто така познат како норадреналин, може да влијае на агресивните реакции директно и индиректно преку хормоналниот систем, симпатетичкиот нервен систем или преку централниот нервен систем (вклучувајќи го и мозокот). Се покажува дека тој има различни ефекти во зависност од причината која го предизвикува стимулот, на пример социјалната изолација наспроти шок/хемиската агитација, се покажало дека нема линеарен однос со агресијата. Слично на тоа, ГАБА (гама аминобутерната киселина), и покрај тоа што е поврзана со инхибиторните функции во многу ЦНС синапси, понекогаш покажува позитивна корелација со агресијата, вклучувајќи ги и случаите кога е потенциран алкохол. Хормоналните невропептиди вазопресин и окситоцин играат клучна улога во сложените социјални поведенија кај многу цицачи, како што се регулирање на приврзаноста, општественото признание и агресијата. Вазопресинот е вмешан во типично машкото социјално однесување кое вклучува агресија. Окситоцинот може да има одредена улога во регулирањето на женската поврзаност со подмладокот и партнерот, вклучувајќи ја и употребата на заштитна агресија. Почетните проучувања кај луѓето сугерираат некои слични ефекти.
Тестостерон
[edit]Хормоните се хемикалии кои циркулираат во телото и влијаат на клетките и на нервниот систем, вклучувајќи го и мозокот. Тестостеронот е стероиден хормон од андрогената групата, кој е најмногу поврзан со пренаталниот и постнаталниот развој на машкиот пол и фигура, а исто така е поврзан и со физичката агресија кај многу видови. Тестостеронот е присутен во помала мера кај жените, кои може да бидат повеќе чувствителни на неговите ефекти. Некои проучувања на животните укажуваат на поврзаност помеѓу инцидентите на агресија и индивидуалното ниво на тестостерон. Сепак, резултатите во однос на приматите, особено луѓето, се помалку јасни и во најдобар случај укажуваат само на позитивна асоцијација во некои контексти.
Хипотези за предизвик
[edit]Канаринец од државата Вашингтон Хипотезите за предизвик ја истакнуваат динамичката врска помеѓу плазма нивото на тестостерон и агресијата во контекст на парењето кај многу видови. Тие сугерираат дека тестостеронот е поврзан со агресијата кога е од корист за репродукцијата, како на пример чување на партнерот и спречување на сексуалните ривали. Хипотезите за предизвик наведуваат дека сезонските шеми на нивото на тестостерон кај разните видови зависат од системот на парење (моногамија наспроти полигамија), татковската грижа и агресијата помеѓу мажјаците во сезона на парење. Овој модел помеѓу тестостеронот и агресијата за прв пат бил надгледуван во сезона на парење на птици, како канаринецот, каде што нивото на тестостерон скромно се зголемило со почетокот на сезоната на парење за поддршка на основни репродуктивни функции. Хипотезата последователно била проширена и модифицирана за да ја предвиди врската помеѓу тестостеронот и агресијата кај другите видови. На пример, шимпанзата, кои континуирано се парат, покажуваат значително зголемено ниво на тестостерон и агресивни интеракции помеѓу мажјаците кога приемчиви и плодни женки се присутни. Во моментов, ниту едно истражување ја нема одредено врската помеѓу модифицираните хипотези за предизвик и човековото однесување, или човечката природа на тајна овулација, иако некои наведуваат дека таа врска може да се одреди.
Ефекти врз нервниот систем
[edit]Кноверзија на Тестостерон во Естрадиол Друга гранка на истражувањето се фокусирала на непосредните ефекти на тестостеронот врз нервниот систем, како посредството на локалниот метаболизам во мозокот. Тестостеронот може да метаболизира до 17b-естрадиол од страна на ензимот ароматаза, или до 5-алфа-дихидротестостерон (DHT) од 5а-редуктаза. Ароматизата е високо изразена во регионите кои се вклучени во регулирање на агресивното однесување, како амигдалата и хипоталамусот. Во студиите со користење на генетски нокаут техники при размножување на глувци, машките глувци кај кои недостигал функционалниот ароматиза ензим покажале значително намалено ниво на агресијата. Долготраен третман со естрадиол делумно го реставрирал агресивното однесување, што укажува на тоа дека неуралната конверзија на циркуларниот тестостерон во естрадиол и неговиот ефект врз естрогените рецептори влијае врз машката агресија. Покрај тоа, било утврдено дека два различни естрогени рецептори, ERa и ERb, имаат способност да вршат разни ефекти врз агресијата кај глувците. Сепак, ефектот од естрадиол се разликува во зависност од видот на глушецот, па така кај некои видови ја намалува агресијата за време на долгите денови (16 часа светлина), додека за време на кратките денови (8 часа светлина) естрадиолот брзо ја зголемува агресијата. Друга хипотеза е дека тестостеронот влијае врз мозочните области кои ги контролираат реакциите на однесување. Студии во животински модели укажуваат на тоа дека на агресијата влијаат неколку меѓусебно поврзани кортикални и субкортикални структури во рамки на т.н. мрежа на социјално однесување. Една студија во која биле вклучени лезии и електро-хемиски стимулации кај глодари и мачки открила дека таква нервна мрежа се состои од медијална амигдалата, медијален хипоталамусот и периаквадуктално сивило (ПАС), и таа позитивно ја модулирала реактивната агресија. Покрај тоа, друга студија направена над човечки субјекти покажала дека врската помеѓу префронталата и амигдалата е модулирана со ендоген тестостерон за време на социјално емоционално поведение. Во проучувањето на луѓето, истражувањето за тестостерон-агресијата исто така се фокусирало на улогата на орбитофронталниот кортекс (ОФК). Оваа мозочна област е силно поврзана со импулсната контрола и системите за саморегулација кои ги интегрираат емоциите, мотивацијата и сознанието за водење на контекст-соодветно однесување. Пациентите со локализирани лезии на ОФК се вклучуваат во зголемена реактивна агресија. Агресивното однесување може да се регулира со тестостерон преку намален медијален ангажман на ОФК по социјална провокација. При мерење на плунковниот тестостерон кај учесниците, повисоките нивоа може да предвидат последователни агресивни реакции во однесувањето заради неправедностите со кои се соочуваат во текот на една задача. Згора на тоа, скенирањето на мозокот со магнетна резонанца покажува намалена активност во медијалниот ОФК за време на таквите реакции. Ваквите откритија може да сугерираат дека одреден регион на мозокот, орбитофронталниот кортекс, е клучен фактор за разбирање на реактивната агресија.
Општи врски со поведението
[edit]Научниците долго време се заинтересирани за односот помеѓу тестостеронот и агресивното однесување. Кај повеќето видови, мажјаците се поагресивни отколку женките. Кастрацијата на мажјаците вообичаено има смирувачки ефект врз агресивното однесување. Кај луѓето, мажите се впуштаат во криминал и тоа во особено насилен криминал повеќе од жените. Вклучувањето во криминал вообичаено се зголемува од раните тинејџерски години до средината на тинејџерските години и се случува во исто време како и зголемувањето на нивото на тестостерон. Истражувањето за односот помеѓу тестостеронот и агресијата е тешко, бидејќи единственото веродостојно мерење на тестостерон во мозокот е со лумбална пункција, која што не се применува за истражувачки цели. Затоа во студиите често се користат помалку веродостојните мерења од крв или плунка. Прирачникот за Корелација во Криминалот, преглед на криминалните студии, изјавува дека повеќето студии ја поддржуваат врската помеѓу криминалитетот на возрасните и тестостеронот, иако врската е скромна ако се изврши одделно испитување за секој пол. Меѓутоа, речиси сите студии на малолетничка деликвенција и тестостерон се незначајни. Повеќето студии исто така откриле дека тестостеронот е поврзан со однесувања или лични особини поврзани со криминалитет, како антисоцијално однесување и алкохолизам. Многу студии се направени и за односот помеѓу поопштото агресивно однесување и тестостеронот. Околу половина од студиите пронашле врска, а околу половина не пронашле никаква врска. Студии за нивото на тестостерон кај машки спортисти пред и по натпреварите, откриле дека нивото на тестостерон се зголемува непосредно пред нивните натпревари, како и во пресрет на конкуренцијата, и зависи од исходот на настанот: нивото на тестостерон на победниците се зголемува во однос на оние кои губат. Нема конкретен одговор за нивото на тестостерон на надгледуван натпревар помеѓу женски спортисти, иако била забележана разлика во расположението. Покрај тоа, некои експерименти не успеале да најдат врска помеѓу нивото на тестостерон и агресијата кај луѓето. Можната корелација помеѓу тестостеронот и агресијата може да го објасни "стероидниот бес", кој може да настане како последица од употребата на анаболични стероиди, иако ефектот од невообичаено високото ниво на стероиди не покажува ефекти на физиолошко ниво.
Дехидроепиандростерон
[edit]Дехидроепиандростеронот (ДХЕА) е најзастапениот циркуларен андроген хормон и може брзо да метаболизира во рамки на целните ткива во потентен андроген и естроген. Гонадалните стероиди вообичаено ја регулираат агресијата за време на сезоната на парење, но не-гонадалните стероиди може да ја регулираат агресијата во периоди кога не е сезона на парење. Кастрацијата на различни видови кога не е сезона на парење нема ефект врз територијалната агресија. Во неколку птичји студии, пронајдено е покачено ниво на циркуларниот ДХЕА кај птиците кога не е сезона на парење. Овие податоци ја поддржуваат идејата дека птиците кога не се во сезона на парење ја комбинираат адреналната и / или гонадалната ДХЕА синтеза со невралниот ДХЕА метаболизам за да го одржат територијалното однесување кога секрецијата на гонадален тестостерон е ниска. Слични резултати биле добиени во студии во кои биле вклучени различни видови на стаорци, глувци и хрчаци. Нивото на ДХЕА исто така се проучува кај луѓето и може да игра улога во човечката агресија. Циркуларното ДХЕА ниво (неговиот сулфиран естер) се зголемува во текот на адренархата (приближно 7 годишната возраст), додека плазма нивото на тестостерон е релативно ниско. Ова значи дека агресијата кај пред-пубертетските деца со нарушено агресивно однесување може да биде во корелација со плазма ДХЕА, а не со плазма тестостеронот, што укажува на важната врска помеѓу ДХЕА и човековото агресивно однесување.
Глукокортикоиди
[edit]Глукокортикоидните хормони имаат важна улога во регулирањето на агресивното однесување. Кај возрасни стаорци, акутното инјектирање на кортикостерон поттикнува агресивно однесување, а акутното намалување на кортикостерон ја намалува агресијата, но сепак, хроничното намалување на нивото на кортикостерон може да произведе ненормално агресивно однесување. Покрај тоа, глукокортикоидите влијаат на развојот на агресијата и на воспоставувањето на општествена хиерархија. Возрасните глувци со ниско основно ниво на кортикостерон има поголема веројатност да станат доминантни во однос на глувците со високо основно ниво на кортикостерон. Глукокортикоидите се ослободуваат од хипоталамусната хипофизна адренална оска како реакција на стрес, а од нив, најпознат кај луѓето е кортизолот. Резултатите кај возрасните укажуваат на тоа дека намаленото ниво на кортизол, поврзано со помал страв или намален одговор на стрес, може да биде поврзано со зголемена агресија. Сепак, можеби проактивната агресија е поврзана со ниско ниво на кортизол, додека реактивната агресија може да биде придружена со зголемено ниво. Разликите во проценката на кортизолот може да ја објаснат разновидноста на резултатите, особено кај децата. Хипоталамусната хипофизна адренална оска е поврзана со општата борба-или-борба реакција или реакцијата на акутен стрес, како и со улогата на катехоламините, како епинефринот, популарно познат како адреналин.
Феромони
[edit]Кај многу животни, агресијата може да биде поврзана со феромони испуштени помеѓу припадници од ист вид. Кај глувците, главните уринарни протеини (ГУП) покажале дека го промовираат вроденото агресивно однесување кај мажјаците. ГУП ги активираат миризливите сензорни неврони во помошниот орган за насетување на мирис, кој е потсистем на носот, за кој е познато дека открива феромони преку специфични сензорски рецептори, кај глувците и стаорците. Феромоните исто така се идентификувани и кај винските мушички, детектирани од невроните во антената, која испраќа порака до мозокот за предизвикување на агресија. Забележано е дека феромони на агресија не се идентификувани кај луѓето.
Генетика
[edit]Во принцип, разликите во континуиран фенотип, како агресијата, најверојатно се резултат од дејството на голем број на гени, секој со мал ефект, кои си влијаат едни на други и на животната средина за време развојот и животот. Во пример со гени на не-цицачи поврзани со агресијата, неплодниот ген кај винските мушички е критично детерминиран од одредени сексуални диморфични поведенија, а неговата вештачка промена може да резултира во укинување на стереотипните модели на машка и женска агресија во борбите. Меѓутоа, за она што се мислело дека е релативно јасен случај, биле пријавени наследни комплексности во дешифрирањето на врската помеѓу интерактивните гени во контекст на животната средина и социјалниот фенотип, која вклучува повеќе поведенија и сензорни интеракции со друг организам. Кај глувците, кандидат гени за разликување на агресијата помеѓу половите се Sry генот (за полово утврдување на регионот Y), кој се наоѓа на хромозомот Y и Sts генот (стероид сулфатскиот ген). Sts генот го кодира стероид сулфатскиот ензим, кој е клучен во регулацијата на неуростероидната биосинтеза. Тој е изразен кај двата пола и е во корелација со нивото на агресија кај машките глувци, а се зголемува драматично кај женките после породувањето и за време на доењето, што одговара на почетокот на мајчинската агресија. Кај луѓето, постојат добри докази дека основната човекова нервна архитектура за поддршка на потенцијалот за флексибилни агресивни реакции е под влијание на гените како и на животната средина. Во однос на варијацијата помеѓу индивидуални лица, биле спроведени повеќе од 100 студии за посвојување во последниве децении за испитување на генетската основа на агресивното однесување и сродните конструкции, како нарушеното однесување. Според една мета-анализа објавена во 2002 година, околу 40% од варијацијата помеѓу поединците се објаснува со разликите во гените, а 60% со разликите во животната средина (главно не-споделени влијанија на животната средина, а не оние кои биле споделени заради заедничкото живеење). Меѓутоа, ваквите студии зависеле од личниот извештај или опсервацијата од страна на другите, вклучувајќи ги и родителите, што го отежнува толкувањето на резултатите. Неколку лабораториски основани анализи не покажале значителни количини на индивидуална варијација на агресијата, што се објаснува со генетичката варијација во човечката популација. Понатаму, поврзувањето и здружувањето не студиите кои се обидуваат да ги идентификуваат специфичните гени, на пример влијанието на невротрансмитерите или нивото на хормоните, генерално резултира со контрадикторни наоди карактеризирани со неуспешни обиди за репликација. Еден можен фактор е алела (варијанта) на МАО-А генот, кој во интеракција со одредени животни настани, како малтретирање во детството (кое може да покаже сопствен главен ефект), може да влијае врз развојот на мозочните региони како амигдалата и како резултат на тоа некои видови на реакции во однесувањето може да бидат поверојатни. Општата нејасна слика е споредена со подеднакво тешките наоди добиени во однос на други комплексни фенотипови на однесување.
Кај луѓето
[edit]Луѓето споделуваат некои аспекти на агресија со животните, при што имаат специфични аспекти и комплексност поврзани со фактори како што се генетиката, раниот развој, социјалното учење, флексибилноста, културата и моралот.
Култура
[edit]Културата е фактор кој игра голема улога во агресијата. Племенските или групните општества кои постоеле пред или надвор од модерните држави понекогаш се прикажуваат како мирни "благородни дивјаци" или алтернативно, како брутални "ѕверови". Кунг Бушманите биле опишани како “Безопасни луѓе” во популарниот труд од Елизабет Маршал Томас во 1958 година, додека трудот од 1996 Војна Пред Цивилизација на Лоренс Кели сугерирал дека редовно војување без модерна технологија се спроведувало од страна на повеќето групи низ човековата историја, вклучувајќи ги и повеќето Индијански племиња. Студиите на ловечките заедници покажале голем број на различни општества. Во принцип, агресијата, конфликтите и насилството понекогаш се случуваат, но директната конфронтација генерално се избегнува и конфликтот социјално се решава со примена на различни вербални и невербални методи. Различни стапки на агресија и насилство, во моментов или во минатото, во или помеѓу групите, се поврзани со структурирањето на општествата и влијателните фактори на еколошките услови како што се стекнувањето на ресурси или имот, земјиште, потоа техниките за опстанок и промената на населението. Културната или политичката анализа на агресијата е комплицирана заради фактот што означената "агресија" може да се примени како средство за потврдување на пресудата од одредена гледна точка. Дали принудните или насилни методи на општествена контрола се гледаат како агресија - или како легитимна наспроти нелегитимна агресија - зависи од позицијата на релевантните партии во однос на општествениот поредок на нивната култура. Ова од друга страна може да се однесува на фактори како што се: нормите за координирање на активности и поделба на ресурсите, она што се смета за самоодбрана или провокација, ставовите кон "аутсајдерите", ставовите кон одредени групи како што се жените, лицата со хендикеп или понизок статус, достапноста на стратегии за алтернативно решавање на конфликтите, трговска меѓузависност и договори за колективна безбедност, стравови и импулси, како и крајните цели во однос на материјалните и социјални исходи. Обележје на 18-тата агресорска ескадрила Меѓу-културното истражување пронашло разлики во ставовите кон агресијата во различни култури. Во една студија на студенти, се покажало дека мажите во глобала повеќе оправдуваат некои видови на агресија од жените, испитаниците од САД повеќе ја оправдале дефанзивната физичка агресија во однос на јапонските или шпанските испитаниците, додека јапонските студенти ја преферирале директната вербална агресија (но не и индиректната) повеќе од нивните американски и шпански колеги. Во рамки на американската култура, во една студија на студентите се покажало дека мажите од југ се повеќе погодени и одговараат поагресивно од оние на север кога случајно се навредени во некој судир, што всушност е теоретски поврзано со традиционалната култура на чест во јужните делови на САД. Сличен социолошки концепт кој може да се примени во различни култури е 'лице'. Други културни теми кои понекогаш се применуваат за проучување на агресијата ги вклучуваат индивидуалистичките наспроти колективистичките стилови, кои на пример може да се поврзат со тоа дали на споровите се одговара со директна конкуренција или со смирување и избегнување на конфликтите. Други споредби направени во однос на агресијата или војната ги вклучуваат демократските наспроти авторитарните политички системи и рамноправните наспроти стратификуваните општества. Економскиот систем познат како капитализам од страна на некои експерти се разгледува како основа за искористување на човечката конкурентност и агресивност во потрага по ресурси и трговија, при што во предвид биле земени позитивните и негативни страни. Ставовите за социјална прифатливост на одредени дејствија или цели на агресија се исто така важни фактори. Ова може да биде многу контроверзно, како на пример во споровите помеѓу религиите или националните држави, за што типичен пример е арапско-израелскиот конфликт.
Медиуми
[edit]Некои научници веруваат дека агресивното однесување може делумно да се научи преку гледање и имитирање на однесувањето на другите. Некои научници заклучиле дека медиумите може да имаат некои мали ефекти врз агресијата. Исто така постои и истражување кое го доведува до прашање ова гледиште. На пример, резултатите од една неодамнешна долгорочна студија на младите не нашла долгорочна поврзаност помеѓу играњето на насилни видео игри со насилството или малтретирањето. Една студија сугерира дека насилните видео игри имаат помал ефект врз агресивното однесување отколку телевизиското насилство. Овој ефект позитивно е поврзан со типот на насилство во играта, а негативно е поврзан со времето поминато во играње. Авторот заклучил дека не постојат доволно докази за да се поврзе насилството од видео игрите со агресијата. Сепак, друга студија сугерира поврзаност со агресивното однесување. Една студија сугерира дека возрасните (т.е. родителите) кои страдаат од дисоцијативни симптоми поврзани со пост-трауматско растројство од стрес, со поголема веројатност може да ги изложуваат своите деца на насилни програми и видео игри. Врските помеѓу овие прашања исто така биле поврзани со сиромаштијата.
Превентивна агресија индуцирана од страв (опстанок)
[edit]Според филозофот и невролог Најеф Ал-Родан, "превентивната агресија индуцирана од страв (опстанок)" е човечка реакција на неправди кои се сметаат како закана за опстанокот. Таа често е коренот на незамисливата бруталност и неправда применувана од човечките суштества. Таа може да се случи во секое време, дури и во ситуации кои изгледаат дека се мирни и под контрола. Каде што има неправда на која што се гледа како на закана за опстанокот, "превентивната агресија индуцирана од страв (опстанок)" ќе резултира со превземање на сите потребни акции од страна на поединците за да бидат ослободени од таквата закана. Најеф Ал-Родан тврди дека силната тенденција на луѓето кон "превентивната агресија индуцирана од страв (опстанок)" значи дека состојбите на анархија или слични на анархија треба да се спречат по секоја цена. Тоа е затоа што анархијата предизвикува страв, кој пак резултира со агресија, бруталност, и неправда. Дури и во состојби во кои нема анархија, инстинктот за опстанок и стравот знаат да бидат многу моќни сили, кои може моментално да се поттикнат. "Превентивната агресија индуцирана од страв (опстанок)" е еден од клучните фактори кои можат да ги наведат природно моралните луѓе да се однесуваат на неморални начини. Знаејќи го ова, Ал-Родан тврди дека ние мора да сме подготвени за околностите кои можат да произлезат од агресивното однесување на луѓето. Според Ал-Родан, ризикот од оваа агресија и нејзините последователни бруталности треба да се минимизираат преку мерки за градење на доверба, како и преку политики кои промовираат инклузивност и спречуваат анархија.
Деца
[edit]Застапеноста на физичка агресија кај луѓето го достигнува својот максимум на околу 2-3 годишна возраст. Таа потоа постепено се намалува во просек. Овие набљудувања укажуваат на тоа дека физичката агресија не е само научено однесување, туку дека развојот обезбедува можности за учење и биолошки развој на самоконтрола. Сепак, една мала подгрупа на деца не успеваат да се здобијат со сите потребни способности за самоконтрола и имаат тенденција да покажат атипични нивоа на физичка агресивност за време на развојот. Кај нив подоцна постои ризик од можно насилно однесување, или обратно, недостиг на агресија, која може да се смета за неопходна во општеството. Некои наоди укажуваат на тоа дека раната агресија не мора подоцна да доведе до агресија, иако текот на раното детство е важен индикатор за особините во средното детство. Покрај тоа, физичката агресија која продолжува најверојатно се случува во контекст на семејна несреќа, вклучувајќи ги и социо-економските фактори. Згора на тоа, "опозицијата" и "статусните прекршоци” од детството се покажува дека се тесно поврзани со социјалните проблеми во зрелата возраст, а не само со агресивното антисоцијално однесување. Социјално учење преку интеракција во раното детство се смета за основен фактор од кој зависи нивото на агресија и игра клучна улога во развојот на односите со врсниците во средината од детство. Генерално, во предвид може да се земе взаемното дејство на биолошките, социјалните и еколошките фактори.
Што типично се очекува од децата?
Малите деца кои се подготвуваат да одат во градинка потребно е да ја развијат важната општествена особина да бидат самоуверени. Примерите на самоувереност вклучуваат прашување на другите за добивање на информации, иницирање разговор, како и можноста да одговорат на притисокот од врсниците . За разлика, некои млади деца користат агресивно однесување, како удирање или гризање, како форма на комуникација. Агресивното однесување може да го попречи учењето како дефицитарна вештина, додека позитивното однесување може да го олесни учењето. Сепак, кај малите деца агресивното однесување се развива соодветно и може да изгради способност за изнаоѓање на решенија во конфликтни ситуации, како и комуникациски вештини. До училишната возраст, децата треба да научат повеќе соодветни социјални форми на комуникација како изразување на вербален или пишан јазик. Доколку тоа не е случај, таквото однесување може да значи неспособност или доцнење во развојот.
Што предизвикува агресивно однесување кај децата? Физички страв од другите Семејни потешкотии Нарушување во учењето, однесувањето или невролошко нарушување Психолошка траума Телесното казнување како тепањето ја зголемува последователната агресија кај децата. Експеримент со Бобо куклата бил спроведено од страна на Алберт Бандура во 1961 година. Во овој експеримент, Бандура открил дека децата кои биле изложени на агресивен возрасен модел се однесувале поагресивно отколку оние кои биле изложени на неагресивен возрасен модел. Овој експеримент покажува дека секој кој доаѓа во контакт и интеракција со деца може да има влијание врз начинот на кој тие реагираат и се справуваат со ситуациите. Резиме на препораките од националните здруженија Американска академија за педијатрија (2011): "Најдобар начин за да се спречи агресивното однесување е да му пружите на вашето дете стабилен, безбеден домашен живот со цврста дисциплина полна со љубов и постојан надзор за време на детството и предучилишната возраст. Секој кој се грижи за вашето дете треба да биде добар пример и да се согласи со правилата кои се очекува да ги набљудува, како и со одговорот кој ќе го примените ако не ги почитува". Национална асоцијација на училишни психолози (2008): "Проактивната агресија вообичаено е причинска, без емоции, и фокусирана на постигнување на некаква цел. На пример, силеџијата сака одобрување од врсниците и признание од жртвата, членовите на бандите сакаат статус и контрола. Спротивно на тоа, реактивната агресија е високо емоционална и често е резултат на пристрастно или дефицитарно обработување на сознанијата од страна на ученикот".
Пол
[edit]Полот е фактор кој игра значајна улога во човечката и животинската агресија. Историски се верува дека мажите генерално биле физички поагресивни отколку женките уште од најрано време, историски гледано мажите извршиле огромен број на убиства (Бас 2005). Ова е една од најголемите разлики во однесувањето кои постојат помеѓу половите и е пронајдена во многу различни возрасни групи и култури. Сепак, некои емпириски истражувања откриле дека разликата помеѓу машката и женската агресија е поизразена во детството, и дека е скромна кај возрасните. Сепак, постојат докази дека мажите се побрзи во агресијата (Фреј 2003) и поголема е веројатноста физички да ја изразат нивната агресија отколку жените. Кога се разгледуваат индиректни форми на ненасилна агресија, како релациона агресија и социјално отфрлање, некои научници тврдат дека жените можат да бидат доста агресивни иако женската агресија ретко се изразува физички. Истражувањата покажуваат дека жените општо имаат подобра контрола над своите емоции во споредба со мажите. Исто така, мажите во поголема мера се одмаздуваат кога се испровоцирани да добијат признание, додека жените во помала мера се одмаздуваат на насилен начин, бидејќи тие се заштитени во морална смисла. Иако жените во помала мера иницираат физичко насилство, тие можат да ја изразат агресијата со користење на разни не-физички средства. Точно кој метод жените ги користат за да ја изразат својата агресија е нешто што варира од култура до култура. На островот Белона, култура базирана на машка доминација и физичко насилство, жените имаат тенденција почесто да влегуваат во конфликти со други жени отколку мажите. Кај конфликтите со мажи, наместо користење на физички средства, тие составуваат песни со кои се подигруваат со човекот, кои се шират по целиот остров и го понижуваат. Ако жена сака да убие маж, таа или ќе ги убеди своите машки роднини да го убијат или ќе најми убиец. Иако овие два методи вклучуваат физичко насилство, двата се форми на индиректна агресија, бидејќи самата агресорка избегнува директно инволвирање или изложување на себеси во непосредна физичка опасност.
Фактори од околината
[edit]Постои некаква врска помеѓу оние кои се склони кон насилство и нивната употреба на алкохол. За оние кои се склони кон насилство и употребуваат алкохол, постои поголема веројатност да спроведат насилни акти. Алкохолот го нарушува расудувањето и ги прави луѓето помалку претпазливи отколку што вообичаено се (Мекдоналд 1996). Тој, исто така го нарушува начинот на кој информациите се обработуваат (Бушман 1993, 1997; Бушман и Купер 1990). Болката и неудобноста исто така ја зголемуваат агресијата. Дури и едноставниот чин на поставување на нечии раце во топла вода може да предизвика агресивен одговор. Високите температури се вмешани како фактор во голем број на студии. Една студија завршена во средината на движењето за граѓански права, утврдила дека немирите биле со поголем интензитет во потоплите денови отколку во постудените (Карлсмит и Андерсон 1979). Било откриено дека студентите се поагресивни и понервозни по полагањето на испит во жешка просторија (Андерсон 1996; Рул, 1987). Се покажало дека возачите во автомобилите без клима уред повеќе ги користат своите свирки (Кенрик и Мекфарлан Kenrick 1986), што се користи како мерка за агресија и пронајдена е поврзаност со други фактори како што се генеричките симболи на агресија или видливоста на другите возачи. Фрустрацијата е уште една голема причина за агресија. Теоријата за агресија предизвикана од фрустрација наведува дека агресијата се зголемува доколку лицето чувствува дека е блокирано од постигнување на некаква цел (Аронсон 2005). Една студија покажала дека близината до целта прави разлика. Студијата испитала луѓе кои чекаат во ред и заклучила дека второто лице било повеќе агресивно отколку дванаесеттото кога некој ќе се вметнел во редот (Харис 1974). Неочекуваната фрустрација може да биде уште еден фактор. Во одделна студија за да се демонстрира како неочекуваната фрустрација доведува до зголемување на агресијата, Кулик и Браун (1979) избрале група на студенти како волонтери за да вршат телефонски повици за собирање на донации за добротворни цели. На едната група и било кажано дека луѓето на кои ќе се јават ќе биде многу дарежливи и дека собирањето средства ќе биде многу успешно. На другата група не и биле дадени никакви очекувања. Групата која очекувала успех била повеќе вознемирена кога никој не ветувал прилог отколку групата која не очекува успех (сите всушност имале ужасен успех). Ова истражување сугерира дека кога очекувањето не се материјализира (успешни колекции), произлегува неочекувана фрустрација која што ја зголемува агресијата. Постојат некои докази кои укажуваат дека присуството на насилни предмети, како пиштол, може да предизвика агресија. Во една студија направена од страна на Леонард Берковиц и Ентони Ле Пејџ (1967), најпрво колеџ студентите биле налутени а потоа биле оставени во присуство на пиштол или рекет за бадминтон. Потоа биле наведени да веруваат дека испорачуваат електрични шокови на друг студент, како во Милграм експериментот. Оние кои биле во присуство на пиштолот испорачале повеќе шокови. Можно е насилството поврзано со стимул да ја зголемува веројатноста за појава на агресивни сознанија со активирање на семантичката мрежа. Друг предлог го поврзува военото искуство со бесот и агресивноста, развивајќи агресивни реакции и истражувајќи ги овие ефекти врз оние кои поседуваат особини на сериски убиец. Според Замокот и Хенсли државата, "Војската обезбедува социјален контекст каде што лицата учат агресија, насилство и убиство". Пост-трауматското растројство од стрес е исто така сериозен проблем во војската, и се верува дека понекогаш доведува до агресија кај војниците кои страдаат од она што го доживеале во битка. Тие се враќаат назад во цивилниот свет, но се уште може да бидат прогонувани од слиики и кошмари кои предизвикуваат сериозен стрес. Покрај тоа, за реткото малцинство кое е склоно кон сериски убиства, се тврди дека насилните импулси може да бидат засилени и рафинирани во војната, со можност за создавање на поефикасни убијци.
Позитивна теорија за адаптација
[edit]Некои понови научници ги доведуваат во прашање традиционалните психолошки концептуализации за агресијата како универзално негативна. Повеќето традиционални психолошки дефиниции на агресијата се фокусираат на штетата на примателот на агресија, што значи дека тоа е намерата на агресорот, но тоа не мора секогаш да биде така. Од овој алтернативен поглед, иако примателот може да биде или да не биде повреден, реалната намера е да се зголеми статусот на агресорот, а не е неопходно да се повреди примателот на агресијата. Овие научници тврдат дека традиционалните дефиниции за агресија немаат валидност. Концептите како што се самоувереност, агресија, насилство и криминално насилство, кои егзистираат како посебни конструкции, од оваа гледна точка постојат во множество со умерено ниво на агресија кое е највеќе прилагодливо. Таквите научници не го сметаат ова за тривијална разлика, истакнувајќи дека мерките за агресија на многу традиционални истражувачи може да го измерат исходот со намален континуитет, на нивоа кои се прилагодливи, но сепак тие ги генерализирале своите наоди на не-адаптивните нивоа на агресија, а со тоа ја изгубиле прецизноста.