User:Siavash1

آزادی مطبوعات

مطبوعات مستقل، جريان آزاد اطلاعات را كه برای جامعه مردم سالار ضروری است تضمين می نمايد. 

نگارنده با استفاده از مثال هايی از كشورهای بسيار، به چهار نقش اساسی كه مطبوعات آزاد ايفا می كند می پردازد. اين نقش ها عبارتند از: پاسخگو نمودن دولت ها در برابر مردم، مطرح نمودن مسايلی كه نيازمند توجه هستند، آموزش شهروندان جهت توانايی در تصميم گيری آگاهانه، و ايجاد ارتباط بين افراد در جامعه مدنی. الن هيوم رييس مركز رسانات و جامعه(2) دانشگاه ماساچوست در بوستون است.

هنگامی كه انسان مشاهده می كند رسانه های خبری چگونه می توانند حتی ثروتمندترين و قدرتمندترين رهبران جهان را به چالش بطلبند و اعمالشان را در معرض ديد قرار دهند ممكن است با خود بيانديشد چرا بايد مطبوعات آزاد را تحمل كرد؟ چرا نبايد به نظر رسانه های تحت نظارت دولت با محدوديت هايی در زمينه آنچه افراد می توانند بگويند و چاپ كنند و نظارت بر حق تشكيل انجمن بازگشت؟

رسانه ها می توانند با پاسخگو نمودن دولت ها باعث ايجاد ثبات شوند. خبرنگاران اوكراينی در تظاهرات مارس 2004 كيو پرچمی را كه روی آن "آزادی بيان" به چشم می خورد به دست دارند و از لئونيد كوچما(3)، رييس جمهور وقت می خواهند تا نشريات مستقلی را كه پيش از انتخابات رياست جمهوری كشور بسته است بازگشايی نمايد. AP/WWP افرم لوكاتسكی(4)

يك نوجوان چينی ماه آوريل 2003 در پكن پايتخت چين نزديك يك تابلو تبليغاتی كه از ساكنان پكن می خواهد تا به مبارزه با سارس بپيوندند روزنامه می خواند. رسانه های چين در آغاز، شيوع سارس را به درستی گزارش ندادند و شهروندان نادانسته به انتشار بيماری ادامه دادند. AP/WWP عكس

پروين هاشفی ماه نوامبر 2001 در كابل برای گويندگی اخبار در راديو افغانستان آزمون صدا برگزار می نمايد. هشدارهايی كه درست پيش از تخريب سال 2005 سد سلطان در راديو پخش شد برای ساكنان روستا امكان تخليه منازل را فراهم ساخت و چند روز بعد همين ايستگاه راديو دو طرف شهر را كه بر اثر سيل از هم جدا شده بودند به يكديگر متصل نمود. AP/WWP ماركو دی لائورو(5)

پاسخ اين است كه به بيشترين حد رساندن ثبات سياسی، رشد اقتصادی و مردم سالاری بدون جريان آزاد اطلاعات، غير ممكن است.

اطلاعات، قدرت است. اگر قرار باشد ملتی از مزايای سياسی و اقتصادی ناشی از اجرای قانون بهره مند شود نهادهای قدرتمند بايد نسبت به بررسی دقيق مردم باز عمل نمايند. اگر قرار باشد كه فن آوری و علم پيشرفت نمايند نظرات بايد به صورت باز به اشتراك گذاشته شوند.

و اگر قرار باشد دولت به دليل پاسخگويی به مردم ارزشمند گردد رسانه های خبری آزاد و مستقل برای اين روند ضروری خواهند بود. به همين دليل است كه توماس جفرسون(6)، نخستين تنظيم كننده اعلاميه استقلال آمريكا بر اين كه قانون اساسی ايالات متحده به حق آزادی بيان، آزادی مطبوعات و شورای عمومی بپردازد تاكيد داشت.

او سال 1787 نوشت: "اگر تصميم گيری در مورد داشتن دولتی بدون روزنامه ها و يا روزنامه هايی بدون دولت به من واگذار می شد لحظه ای در انتخاب مورد دوم درنگ نمی كردم." اين بدان معنا نيست كه روزنامه ها پس از انتخاب وی به سمت رياست جمهوری با او مهربان بودند. او نيز به سهم خود با رسوايی های شرم آور مواجه گشت.

اما جفرسون در حمايت از بررسی دقيق و حتی دردناك رسانه ها پابرجا ماند، زيرا می دانست بدون چنين پاسخگويی و جريان نامحدود نظرات، رشد خلاق يك كشور متوقف می شود و مردم آن آزاد نخواهند بود.

رسانه های مستقل چهار نقش ضروری را در يك جامعه مردم سالار ايفا می كنند. نخست آن كه بر قدرتمندان نظارت می كنند و آنان را در برابر مردم پاسخگو می نمايند. دوم آن كه مسايلی را كه نيازمند توجه هستند در معرض ديد قرار می دهند. سوم آن كه شهروندان را آموزش می دهند تا بتوانند تصميمات سياسی بگيرند. چهارم آن كه بين مردم ارتباط به وجود می آورند و به ايجاد "چسب" اجتماعی كه جامعه مدنی را منسجم نگاه می دارد كمك می نمايند.

پاسخگو نمودن دولت

اجرای خوب عملكرد نظارت اغلب از همه عملكردهای ديگر سخت تر است. سازمان ها و مقامات دولتی هميشه آماده برخورد شفاف نيستند به ويژه اگر سنت نظارت عمومی وجود نداشته باشد. به عنوان نمونه تلويزيون روستاوی 2(7) گرجستان پس از فروپاشی شوروی به پخش گزارش های به ثبت رسيده از حوزه های فساد دولت پرداخت. هنگامی كه دولت به جای اقدام برای تصحيح مشكلات تلاش كرد تا اين ايستگاه تلويزيونی را تعطيل نمايد شهروندان يكپارچه برای اعتراض گرد هم آمدند. تظاهرات آنان در دفاع از رسانه مستقلشان دولت را وادار به بركناری اعضای فاسد كابينه و صدور مجوز بازگشت روستاوی 2 به فعاليت نمود.

مثال ديگر به هند و زمانی مربوط می شود كه بهارتيا جاناتا(8)، رييس حزب بانگارو لاكسمن(9) توسط خبرنگار تارنمای خبری tehelka.com هنگام پذيرش پول برای آنچه می پنداشت معامله سلاح است مورد تصوير برداری قرار گرفت. اعتراض عمومی پس از بر ملا شدن ماجرا به بركناری چندين نفر از وزرای ارشد كابينه انجاميد.

رساناتی كه صادقانه دولت را پاسخگو قرار می دهند می توانند به حمايت از اجرای قانون كمك نمايند و در نتيجه ثبات بيشتری را در كشور به وجود آورند. چنين ثباتی كشور را برای سرمايه گذاری اقتصادی دراز مدت جذاب تر می نمايد.

ديويد هافمن(10)، بنيان گذار آژانس بين المللی غير دولتی اينترنيوز(11) كه به آموزش و توسعه رسانات مستقل در 50 كشور كمك می نمايد گفت: "آزادی بيان وتبادل اطلاعات، تجمل نيست بلكه جريانی است كه تجارت، سياست و فرهنگ جهانی به طور روز افزون بر آنها متكی است."

مسايل تبليغاتی

مسووليت كامل اطلاع رسانی و امنيت عمومی بدون يك واحد مطبوعاتی مستقل تنها در اختيار دولت خواهد بود. چنين عدم مشاركت عمومی می تواند باعث تضعيف جدی امنيت و رشد اقتصادی يك كشور شود.

به عنوان نمونه رسانات چين آغاز شيوع سارس را در سال 2003 به طور دقيق گزارش ندادند چرا كه از خواسته دولتشان برای به حداقل رساندن بحران پيروی می كردند. بدين ترتيب هيچ هشداری درباره مهار ناپذير شدن اين بيماری كشنده در پكن و ساير مناطق صورت نگرفت. شهروندان آگاهی نيافته به رفتارهای خطرناكی كه باعث انتشار بيماری می شد ادامه دادند. برخی از افراد با افزايش شمار مبتلايان در محله هايشان وحشتزده شدند. گردشگران و جامعه سرمايه گذاری بين المللی نيز ترسيدند. هنگامی كه روزنامه مستقل وال استريت جورنال(12) از تك تك بيمارستان های پكن ديدن كرد و تعداد واقعی مبتلايان به سارس را جمع آوری نمود برخی از سرمايه گذاران خارجی اعتماد خود را نسبت به مسير رسمی دولت از دست دادند و مشغول بيرون خواندن كارمندانشان از كشور شدند. دولت دير هنگام متوجه شد كه لازم است مردم را برای توقف شيوع بيماری و كسب مجدد اعتبار دولت از خطرات و دامنه اين مشكل آگاه سازد. در اين مورد رسانات خارجی مستقل هنگامی كه رسانات داخلی قادر نبودند دولت را در برابر مردم پاسخگو نمايند اين كار را انجام دادند.

آموزش شهروندان

روزنامه ها و راديو و تلويزيون محلی هنگامی كه قادر به فعاليت آزادانه باشند می توانند در بنای مردم سالاری نقش مهمی را ايفا نمايند. آنها علاوه بر خدمت در نظارت بر نهادهای محلی و آگاه سازی عموم از موضوعات امنيتی می توانند به شهروندان در درك دولت دور از دسترس و دسترسی به آن كمك نمايند.

به عنوان مثال هنگامی كه چهار بانك از بزرگترين بانك های اوروگوئه چند سال پيش طی يك بحران اقتصادی بسته شدند يك مرد مسن در شهر توكوارمبو(13) برای درخواست كمك با يك ايستگاه راديو محلی تماس گرفت. همسر او بيمار بود و نمی توانست برای پرداخت هزينه پزشك به حساب بانكی خود دسترسی يابد. تهيه كنندگان راديو زوريلا(14) با هيات قانون گذار محلی او تماس گرفتند و آنان او را با وزارت دارايی در ارتباط قرار دادند. اين مرد دريافت كه قانونی فوری در شرف تصويب است كه برای افرادی شبيه به او امكان دسترسی به حساب هايشان را فراهم می سازد.

كمك به مردم شهر در برقراری ارتباط با خدمات دولتی و با يكديگر برای ايستگاه های راديوی محلی كاری روزمره به شمار می رود. شنوندگان در جست و جوی كتاب های كمياب، سگ های گم شده، شغل و كارمند با آنها تماس می گيرند. راديو زوريلا تنها مجموعه ای برای خبررسانی اجتماعی و مدافع دولت نيست. به گفته ماريا مارتين، تهيه كننده راديويی اهل آمريكا كه در اين ايستگاه راديويی فعاليت كرد و تحت تاثير موفقيت آن قرار گرفت راديو زوريلا همچنين به پخش اخبار، گفت و گوهای تلفنی و مصاحبه ها مشغول است.

شهروندان آگرن(15) ازبكستان نيز دارای يك ايستگاه تلويزيونی هستند كه رسانه محلی مشابهی است. آنان با تی وی اربيتا(16) كه به گزارش شكايت های بينندگان و ساير مشكلات شهری در اخبار تلويزيونی می پردازد تماس تلفنی برقرار می كنند. هم مقامات و هم شهروندان به تماشای اخبار می نشينند. يك بار كه دولت تلاش كرد تا برای مهار تاثير سياسی اين ايستگاه آن را ببندد با اعتراض مردم و پشتيبانان مالی اين رسانه مواجه شد و ناچار به بازگشايی آن گشت.

اتصال مردم

دسترسی به اخبار محلی حتی می تواند به نجات جان ها بيانجامد. در ماه اوت 2005 كه طوفان كاترينا به نيواورلئان لوئيزيانا نزديك می شد خانواده های مهاجر ويتنامی به وسيله ايستگاه راديويی كم قدرت ويتنامی زبان دريافتند كه برای كسب امنيت و يافتن همسايه های ويتنامی – آمريكايی خود بايد به كجا بروند.

روز 29 مارس 2005 كه سد سلطان واقع در دو ساعتی جنوب كابل افغانستان داشت در هم می شكست خبرنگاران راديو غزنويان با فرماندار استان تماس تلفنی برقرار كردند و او پس از آن اعلاميه ای را مبنی بر لزوم تخليه روستا از كليه روستاييان صادر نمود. اين گزارش پيش از تخريب سد و ويران سازی بسياری از فروشگاه ها و منازل به گوش مردم رسيد. يكی از ساكنان گفت: "مشغول گوش كردن به راديو غزنويان بودم و هنگامی كه صحبت درباره سد سلطان را آغاز كرد صدای آن را بلند كردم و فهميدم كه بايد بدوم." اقدام سريع ايستگاه، جان های زيادی را نجات داد. اين ايستگاه راديويی پس از آن به ايجاد ارتباط بين دو سوی شهر كه بر اثر سيل از هم جدا شده بودند پرداخت.

بانك جهانی، باز بودن رسانات را عامل مثبتی در توسعه اقتصادی و سياسی شناسايی می كند. اين بانك در گزارش توسعه جهانی سال 2002 به بررسی 97 كشور پرداخت و دريافت كه كشورهای دارای رسانات محلی مستقل متعلق به بخش خصوصی از سطح بالاتری از آموزش و بهداشت برخوردارند، فساد در آنها كمتر است و دارای اقتصاد شفاف تری هستند.

به طور حتم مطبوعات آزاد هميشه حرفه ای عمل نمی نمايد و باز كردن رسانات می تواند پيامدهای ناخواسته ای را به همراه داشته باشد. اما هر چه رسانات خبری، اخبار و بحث های اجتماعی متعادل تری را ارايه دهند مردم برای آنان ارزش بيشتری قايل خواهند بود. اين اطلاع رسانی مدنی سوخت مردم سالاری به شمار می رود. بدين ترتيب مردم بيشتر آموزش می بينند و مسووليت بيشتری را در قبال سعادت خود بر عهده می گيرند.

رسانات می توانند با فراهم ساختن مكانی برای شنيدن صداهای متفاوت نقش سوپاپ اطمينان را ايفا نمايند. توانايی پخش و ارايه ديدگاه های گوناگون در يك جامعه بيش از حد تصور مهم است. جسيكا استرن(17)، متخصص تروريسم می گويد كه تروريسم اغلب به وسيله تحقير تقويت می شود. اين احساس در افرادی به وجود می آيد كه حس می كنند در جريان جامعه به حساب نمی آيند يا با آنان برخورد محترمانه ای صورت نمی گيرد.

همان گونه كه ديويد هافمن از اينترنيوز می گويد: "شواهد فراوانی از سانديناستاهای(18) نيكاراگوئا گرفته تا شورشيان آلبانيايی در مقدونيه وجود دارد كه نشان می دهد وارد ساختن گروه های مخالف در بدنه سياسی راه چاره های غير خشنی را در مشاجره مدنی فراهم می سازد."

گزارش ديگر بانك جهانی كه نظر خواهی از فقرا نام دارد به مطالعه 20.000 فرد فقير در 23 كشور پرداخت و دريافت كه بزرگ ترين "عامل تفكيك فقرا از ثروتمندان نبود صدا، ناتوانی در نمايانده شدن، ناتوانی در بيان تفكرات به مقامات و ناتوانی در پرتو افكنی بر شرايط نابرابر است. افراد مصاحبه شده دارای دكترا نيستند، اما دانش فقر دارند و نخستين مساله ای كه درباره اش صحبت كردند نه پول كه نبود صدا و عدم توانايی در بيان خودشان بود."

يك واحد رسانات پرتحرك با روزنامه ها، راديو، تارنماهای اينترنتی و تلويزيون مستقل و در حال رقابت، شنيدن اين صداها را امكان پذير می سازد. اين رسانات می توانند مشكلات را در معرض ديد قرار دهند، شهروندان و مقامات دولتی را به پرداختن به آنها تشويق نمايند و اطلاعات واقعی را حتی در اختيار تهيدستان قرار دهد. اگر فقرا امكان يابند تا سرنوشتشان را بهبود بخشند و در فرصت های به دست آمده از آزادی بيان، آزادی مطبوعات و حق تشكيل انجمن در جوامع مردم سالار مشاركت نمايند همه افراد از اين مساله سود خواهند برد.

1. Ellen Hume 2. Center on Media and Society 3. Leonid Kuchma 4. Efrem Lukatsky 5. Marco Di Lauro 6. Thomas Jefferson 7. Rustav ll 8. Bhartiya Janata 9. Bangaru Laxman 10. David Hoffman 11. Internews 12. Wall Street Journal 13. tucuarembo 14. Zorilla 15. Agren 16. TV-Orbita 17. Jessica Stern 18. Sandinastas