User:NikosRita

Ειδικές Βιβλιοθήκες

“Ειδική βιβλιοθήκη” είναι ο όρος για μια βιβλιοθήκη που δεν είναι ούτε ακαδημαϊκή , σχολική, δημόσια ή εθνική βιβλιοθήκη. Οι ειδικές βιβλιοθήκες περιλαμβάνουν εταιρικές βιβλιοθήκες , νομικές βιβλιοθήκες, ιατρικές βιβλιοθήκες , βιβλιοθήκες μουσείων , βιβλιοθήκες ειδήσεων , και μη κερδοσκοπικές βιβλιοθήκες. Αυτές οι βιβλιοθήκες συνήθως δεν είναι ανοικτές στο ευρύ κοινό, αν και πολλές είναι διαθέσιμες σε συγκεκριμένο κοινό ή μετά απο προγραμματισμένα ραντεβού. Οι ειδικές βιβλιοθήκες είναι επίσης γνωστές και ως κέντρα πληροφόρησης. Είναι γενικά στελεχωμένες από βιβλιοθηκονόμους, αν και πολλοί βιβλιοθηκονόμοι που απασχολούνται σε ειδικές βιβλιοθήκες είναι εξειδικευμένοι στον τομέα της βιβλιοθήκης και όχι γενικά εκπαιδευμένοι στη βιβλιοθηκονομία, και συχνά δεν απαιτείται να έχουν ανώτερα πτυχία στον τομέα των ειδικών βιβλιοθηκών, λόγω του εξειδικευμένου υλικού και του κοινού της βιβλιοθήκης.

Οι ειδικές βιβλιοθήκες έχουν συχνά ένα πιο συγκεκριμένο κοινό από βιβλιοθήκες με παραδοσιακούς εκπαιδευτικούς ή γενικούς κανονισμούς και ασχολούνται με πιο εξειδικευμένα είδη πληροφοριών. Έχουν αναπτυχθεί για να υποστηρίξουν την αποστολή των χορηγών τους και οι συλλογές και υπηρεσίες τους είναι πιο στοχευμένες και ειδικά διαμορφωμένες για τις ανάγκες του κοινού τους. Ανάλογα με την κάθε συγκεκριμένη βιβλιοθήκη, κάποιες ειδικές βιβλιοθήκες μπορεί ή δεν μπορεί να είναι ανοικτές στο ευρύ κοινό. Εκείνες που είναι ανοικτές για το κοινό μπορούν να προσφέρουν υπηρεσίες σχετικές με την έρευνα , την αναφορά , τις δημόσιες, ακαδημαϊκές ή παιδικές βιβλιοθήκες, συχνά με περιορισμούς, όπως παράδειγμα μόνο να δανείζουν βιβλία σε ασθενείς σε ένα νοσοκομείο ή τον περιορισμό του κοινού από συγκεκριμένα τεκμήρια ή συλλογές (π.χ. Στρατιωτικά τεκμήρια). Δεδομένης της εξαιρετικά ιδιαίτερης φύσης των ειδικών βιβλιοθηκών, στους επισκέπτες μιας ειδικής βιβλιοθήκης συχνά συνίσταται να ελέγξει ποιές υπηρεσίες και περιορισμοί ισχύουν σε εκείνη τη συγκεκριμένη βιβλιοθήκη.

Οι ειδικές βιβλιοθήκες είναι «ειδικές» ως προς τις συλλογές , τους χρήστες και τις υπηρεσίες τους . Όλες τους παρέχουν στοχευμένη, πλήρης και ταχεία εξυπηρέτηση στους χρήστες τους . Για παράδειγμα, στη βιβλιοθήκη ενός ερευνητικού ινστιτούτου, οι επιστήμονες δεν μπορούν να έχουν το χρόνο να επισκεφτούν τη βιβλιοθήκη και τη συλλογή πληροφοριών. Σε μια τέτοια κατάσταση η εύστοχη πληροφόρηση και όχι το έγγραφο θα πρέπει να παρέχονται στους χρήστες. Πολύ συνηθισμένη είναι η χρήση της Τρέχουσας Υπηρεσίας Ευαισθητοποίησης (CAS) και της Επιλεκτικής Διάδοσης των Πληροφοριών (SDI).

Η απαρίθμηση των ειδικών βιβλιοθηκών σε αυτό το άρθρο δεν είναι πλήρης. Οι ειδικές βιβλιοθήκες ορίζονται από το ότι δεν είναι δημόσιες, σχολικές, ακαδημαϊκές, ή εθνικές βιβλιοθήκες, και είναι ιδιαίτερα προσωπικού χαρακτήρα, δίνοντας έμφαση στις ανάγκες ή ενός θέματος συγκεκριμένου ιδρύματος. Οι ειδικές βιβλιοθήκες μπορούν να ονομάζονται και βιβλιοθήκες, κέντρα πληροφοριών, συλλογές πληροφοριών, ή να δίνονται και άλλα ονόματα. Συνήθως αποφασίζεται από τον φορέα με τον οποίο η βιβλιοθήκη συνδέεται και μπορεί ή δεν μπορεί να έχει ένα γενικά εκπαιδευμένο και εξειδικευμένο προσωπικό, δηλαδή επιστήμονες βιβλιοθηκονόμους.

ΙΣΤΟΡΙΑ

Στην τρέχουσα κατάστασή τους οι ειδικές βιβλιοθήκες, ανεξάρτητες από τις δημόσιες, ακαδημαϊκές, καθώς και αρχειακού υλικού βιβλιοθήκες είναι ένα πρόσφατο φαινόμενο, αν και είναι δύσκολο να προσδιοριστεί το πότε άρχισε να αναγνωρίζεται ως ένα ξεχωριστό υποσύνολο βιβλιοθηκών, λόγω του άκρως ιδιαίτερου και ανεξάρτητου χαρακτήρα τους. Ίσως η πιο κοντινή ημερομηνία στην οποία μπορούμε να αναθέσουμε τις απαρχές των ειδικών βιβλιοθηκών στη σύγχρονη έννοια τους είναι το 1909 , η χρονιά που η Ένωση Ειδικών Βιβλιοθηκών , μια από τις αρχαιότερες και μεγαλύτερες ομάδες υπεράσπισης της βιβλιοθήκης που ασχολείται αποκλειστικά με τις ειδικές βιβλιοθήκες , ιδρύθηκε . Η περιγραφή της ιστορίας των ειδικών βιβλιοθηκών στη σύγχρονη έννοια της λέξης είναι, συνεπώς, δύσκολη, καθώς τα μόνα κριτήρια για τον ορισμό της ειδικής βιβλιοθήκης είναι ότι είναι μια βιβλιοθήκη - η ίδια ένας συχνά ασαφής όρος - που δεν είναι εθνική, ερευνητική, βιβλιογραφικών αναφορών, δημόσια, ακαδημαϊκή, παιδική, ή αρχειακή βιβλιοθήκη . Ως αποτέλεσμα , μια άποψη της ιστορίας των σύγχρονων ειδικών βιβλιοθηκών είναι ότι είναι ό, τι δεν περιλαμβάνεται στην ιστορία των άλλων τύπων των βιβλιοθηκών .

Ωστόσο, η εξεύρεση της ιστορίας αυτών των τύπων των ομάδων πριν από την σύγχρονη έννοια των ειδικών βιβλιοθηκών αποκαλύπτει ότι η έννοια των ειδικών βιβλιοθηκών ως βιβλιοθήκες που υπάρχουν για την υποστήριξη συγκεκριμένων ιδιωτικών συμφερόντων ή ιδρύματων στους στόχους τους, είναι πιθανόν η παλαιότερη στην ύπαρξη. Οι πρώτες γνωστές βιβλιοθήκες , που χρονολογούνται από την αρχή της γνωστής ιστορίας , καταγράφουν εμπορικές συναλλαγές και αποθέματα . Σήμερα , αυτές εμπίπτουν στην κατηγορία των εταιρικών βιβλιοθηκών, που συζητούνται παρακάτω . Ομοίως , ένας σημαντικός αριθμός από τα σφηνοειδή δισκία που ανακτήθηκαν από τη Βιβλιοθήκη του Ashurbanipal καταγράφουν λεπτομερώς βαβυλωνιακές θρησκευτικές πεποιθήσεις και μύθους . Και πάλι , σε ένα σύγχρονο πλαίσιο, οι θρησκευτικές βιβλιοθήκες συχνά θεωρούνται ειδικές βιβλιοθήκες.

Φυσικά , οι πρώτες βιβλιοθήκες γενικά δεν θεωρούνται ειδικές βιβλιοθήκες στις περισσότερες περιπτώσεις, αλλά είναι ωστόσο σαφές ότι οι βιβλιοθήκες που σήμερα ομαδοποιούνται κάτω από τον χαρακτηρισμό των ειδικών βιβλιοθηκών είναι προγενέστερες αυτού.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

Μια σημαντική επαγγελματική ένωση για ειδικές βιβλιοθήκες είναι η Ένωση Ειδικών Βιβλιοθηκών, η οποία έχει παραρτήματα στον Καναδά, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Το Chartered Institute of Library and Information Professionals και η αυστραλιανή Ένωση Βιβλιοθηκονομίας και Συστημάτων Πληροφόρησης έχουν επίσης ομάδες εστίασης αφιερωμένες σε ειδικές βιβλιοθήκες. Περισσότερες ενώσεις ειδικές βιβλιοθηκών σε όλο τον κόσμο μπορούν να βρεθούν στον κατάλογο της Ένωσης Βιβλιοθηκών.

ΕΤΑΙΡΙΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ

Μία εταιρική βιβλιοθήκη είναι μια συλλογή των πόρων που περιέχονται σε μια εταιρική οντότητα.Οι εταιρικές βιβλιοθήκες βοηθούν στην οργάνωση και τη διάδοση πληροφοριών σε όλη την εταιρεία για δικό της όφελος. Συχνά υποστηρίζουν περιοχές στην εταιρεία σχετικά με τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση, την εμπορία και τεχνική εξειδίκευση. Όσον αφορά το μέγεθος, είναι σπάνια πολύ μεγάλες, και τα περισσότερα τμήματα της βιβλιοθήκης απασχολούν λιγότερους από πέντε υπαλλήλους με πλήρη απασχόληση. Ένα σημαντικό ζήτημα στις εταιρικές βιβλιοθήκες σχετίζεται με τη δυσκολία τιμολόγησης στις άυλες υπηρεσίες που η βιβλιοθήκη παρέχει στην μητρική της εταιρεία. Οι υπηρεσίες πληροφοριών που παρέχονται από τις εταιρικές βιβλιοθήκες εξοικονομούν χρόνο στους εργαζόμενους μερικής απασχόλησης , και μπορούν να βοηθήσουν ανταγωνιστική εργασία.Ωστόσο, καμία από αυτές τις τιμές δεν μπορεί να μετρηθεί εύκολα, γεγονός που περιπλέκεται περαιτέρω από την κατανόηση ότι η γνώση μπορεί να είναι χρήσιμη αμέσως μετά την εξαγορά, ή σε οποιαδήποτε απροσδιόριστη στιγμή στο μέλλον . Για τους λόγους αυτούς, οι προϋπολογισμοί των εταιρικών βιβλιοθηκών συχνά αμφισβητούνται.

ΝΟΜΙΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ

Οι νομικές βιβλιοθήκες έχουν σχεδιαστεί για να βοηθούν φοιτητές Νομικής, δικηγόρους, δικαστές και εργαζόμενους και όσους διεξάγουν νομική έρευνα. Οι περισσότερες νομικές βιβλιοθήκες συνδέονται με νομικές σχολές, επιχειρήσεις ιδιωτικού δικαίου ή κρατικών δικαστηρίων για τη χρήση της πελατείας του αντίστοιχου οργάνου, αν και μερικές πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες διατηρούν επίσης ένα ειδικό νομικό τμήμα. Τυπικά, οι συλλογές των νομικών βιβλιοθηκών είναι προσαρμοσμένες στα συγκεκριμένα νομικά συμφέροντα και αρμοδιότητες του οργάνου που επισυνάπτονται και περιλαμβάνουν περιορισμένες έως μηδενικές συλλογές νομικού υλικού εκτός του καθορισμένου εύρους. Οι περισσότεροι βιβλιοθηκονόμοι νομικών βιβλιοθηκών έχουν μεταπτυχιακά στη νομοθεσία, βιβλιοθηκονομία, και συχνά και τα δύο. Ωστόσο, οι νομικές υπηρεσίες αναφοράς που είναι διαθέσιμες στο ευρύ κοινό είναι συνήθως εξαιρετικά περιορισμένες λόγω νομικών περιορισμών σε μη-δικηγόρους που παρέχουν νομικές συμβουλές.

ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ

Οι ιατρικές βιβλιοθήκες, επίσης γνωστές ως βιβλιοθήκες νοσοκομείου ή βιβλιοθήκες για την υγεία, έχουν σχεδιαστεί για να υποστηρίζουν τις ανάγκες των γιατρών, επαγγελματιών υγείας, ιατρικούς ερευνητές, φοιτητές ιατρικής, ασθενείς και καταναλωτές που ενδιαφέρονται για τον ιατρικό τομέα. Οι περισσότερες ιατρικές βιβλιοθήκες προορίζονται να βοηθήσουν τους ενεργούς επαγγελματίες υγείας, τους ερευνητές και το κοινό που ενδιαφέρεται για την έρευνα του ιατρικού τομέα και συνδέονται με νοσοκομεία, ιατρικές ερευνητικές εγκαταστάσεις, ιατρικές σχολές και παρόμοια ιδρύματα. Παρόμοια με τις βιβλιοθήκες του νόμου, οι περισσότεροι ιατρικοί βιβλιοθηκονόμοι έχουν πτυχία σε ένα βιολογικό ή ιατρικό τομέα, αντί ή εκτός από την επίσημη κατάρτιση της βιβλιοθήκης, και η ειδική φύση της συλλογής ιατρικών βιβλιοθηκών είναι προσαρμοσμένη στον τομέα ή είδος της φροντίδας του ιδρύματος στο οποίο ανήκει η βιβλιοθήκη.

Μερικά νοσοκομεία διατηρούν επίσης μια βιβλιοθήκη ειδικά για την ψυχαγωγία και τον ελεύθερο χρόνο των ασθενών και όχι στην έρευνα, την εκπαίδευση ή την επαγγελματική ανάπτυξη, και αυτές οι βιβλιοθήκες τείνουν να λειτουργούν παρόμοια με τις δημόσιες βιβλιοθήκες αν και οι συλλογές τους μπορεί να βασίζονται σε ιατρικά και συναφή έργα ή θέματα

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ

Οι στρατιωτικές βιβλιοθήκες έχουν σχεδιαστεί για να υποστηρίζουν τις ανάγκες των μελών των ενόπλων δυνάμεων ενός έθνους και το λοιπό προσωπικό που συνδέεται με τη μονάδα ή τη βάση της οποίας η βιβλιοθήκη είναι μέρος. Οι πρωταρχικές ευθύνες των στρατιωτικών βιβλιοθηκών βοηθούν το στρατιωτικό προσωπικό με πρόσβαση σε πόρους για επαγγελματική ανάπτυξη, προσωπική εκπαίδευση, και ψυχαγωγία. Στρατιωτικές βιβλιοθήκες που συνδέονται με στρατιωτικές βάσεις συχνά περιλαμβάνουν συλλογές και υπηρεσίες για τις οικογένειες του προσωπικού που απασχολούνται στη βάση και μπορούν επίσης να διατηρούν πληροφορίες σχετικά με την ιστορία της βάσης, μονάδες που λαμβάνουν εκεί και αξιοσημείωτο προσωπικό. Οι άλλες στρατιωτικές βιβλιοθήκες επιφορτισμένες με την άμεση στήριξη των στρατιωτικών επιχειρήσεων, παρέχουν πρόσβαση σε συναφείς πόρους ή στην οργάνωση και τη διάδοση των πληροφοριών που σχετίζονται άμεσα με μια στρατιωτική μονάδα ή τις δραστηριότητες του οργανισμού. Ανάλογα με τις συγκεκριμένες ευθύνες της κάθε βιβλιοθήκης, οι στρατιωτικές βιβλιοθήκες μπορούν να στελεχώνονται από πολιτικούς βιβλιοθηκονόμους ή στρατιωτικό προσωπικό με κατάρτηση στην επιστήμη της βιβλιοθηκονομίας ή και τα δύο.

Οι βιβλιοθήκες Μεταφορών έχουν σχεδιαστεί για να υποστηρίξουν τη μελέτη, την έρευνα και τη διάδοση των πληροφοριών που σχετίζονται με τη μεταφορά. Θα παρέχουν τους πόρους που σχετίζονται με την πολιτική, τους κανονισμούς, τις δραστηριότητες, και άλλες πτυχές της μεταφοράς. Οι χρήστες των βιβλιοθηκών μεταφοράς περιλαμβάνουν μηχανικούς, πολεοδόμους, εργολάβους, ακαδημαϊκούς ερευνητές και το ευρύ κοινό. [8] Οι βιβλιοθήκες Μεταφορών βρίσκονται σε ομοσπονδιακό, πολιτειακό και τοπικό επίπεδο διακυβέρνησης, καθώς και σε πανεπιστήμια και ερευνητικά ιδρύματα. Μεγάλες βιβλιοθήκες μεταφορών μπορούν να βρεθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Καναδά, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Σουηδία, την Αυστραλία και την Ιαπωνία.

ΜΟΥΣΙΑΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ

Οι μουσειακές βιβλιοθήκες είναι βιβλιοθήκες που βρίσκονται σε μουσεία.

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ

Οι ενημερωτικές βιβλιοθήκες διατηρούν συλλογές άρθρων και επίκαιρων γεγονότων.

Οι ειδικές βιβλιοθήκες που αρχειοθετούν εφημερίδες, περιοδικά και άλλες περιοδικές εκδόσεις σε έντυπη μορφή για διαβούλευση στις δημόσιες βιβλιοθήκες μπορεί να ονομάζονται “Hemerotec” σε ορισμένες ευρωπαικές χώρες. Ο όρος επίσης αναφέρεται σε ένα αρχείο ή μια συλλογή απο εφημερίδες, περιοδικά και άλλα δημοσιογραφικά δημοσιεύματα ενός συγκεκριμένου τύπου, όπως αρχεία εγγράφων των εκδοτών. Ο όρος επίσης χρησιμοποιείται για τα αρχεία των τελευταίων σελίδων.