User:Mightnotdeletelater

“Айылдык Кыз” долбоору

“Айылдык Кыз” - кыздарды шыктандыруу жана кыялдарына умтулууга дем-куч беруу учун ишке ашырылып келе жаткан долбоор. Бул, биринчилерден болуп, Кыргызстандагы кыздарды куч-кубаттандыруу менен бирге аларды бир аренага чогултуп осуп келе жаткан лидерлерди бириктируу демилгеси. “Айылдык Кыз” долбоорун Борбордук Азиядагы Америка университетинде окуп жаткан жаш кыздар 2018-жылы негиздеген. Коптогон жылдардан бери кыздар укугунун тепселенип келе жатканын коргон бул демилгечи кыздар кыргыз кыздарынын келечеги кайдыгер карап койчу нерсе эмес экенин тушунушкон. Дискриминация, уй-булодогу зордук-зомбулук,коомдогу ар кайсы стереотиптер,патриархалдык коз-караштар,- булардын баары биздин коомдогу кыздарга бут тоскон койгойлор. Айылдык кыз проекти ушул койгойлорду чечуу устундо иштеп келе жатат. Бул проекттин башкы негиздоочулорунун бири- Мээрим Нурланбекова, БААУнун Салыштырма политика факультетинин бутуруучусу,учурда Малайзияда Center for Asialeadership компаниясында стажировка отуп жатат. Бул демилге негизинен Кыргызстандагы аялзатынын жаш кезинен туура калыптануусуна, кыздардын дуйного болгон коз-карашын кенейтууго чакыруу аркылуу феминизмди, башкача айтканда, аялдар жана эркектердин ортосундагы тенсиздики оркундотуу учун негизделген. Борбордук Азияда кыз ала-качуу, аялдарга жана жаш балдарга болгон зомбулук бугунку кундо да оз олуттуулугун жоготпой келет. Дал ушул кыздарды ар тараптуу колдогон проект, жогоруда эскертилген коомдук проблемаларды чечууго аракет жасайт.

“Айылдык Кыз” долбоору кандай иштейт?

Бугунку кундордо Феминизм терминин коомдо ар ким ар башка тушунушот.Феминизм-бул гендерлик тендик. Ал эми тендикти тушунуп айырмалооо учун, созсуз турдо адамдарга, айрыкча осуп келе жаткан жаш муунга туура маалыматты жеткируу зарыл. Дал ушул максат менен “Айылдык Кыз” долбоорунун алкагында жыл сайын кыздарды онуктурууго арналган коптогон воркшоптор, семинарлар отуп келе жатат. Бул воркшопторго катышуу учун эн алгач мектептерде тандоо туру жургузулот. Кыздар атайын анкетаны толтуруп,андагы суроолорго жооп беруусу жана эссе жазуусу шарт. Тандоодон откон кыздар долбоордун баардык сессияларына катышууга мумкунчулук ала алышат. Алардын эн алгачкыларынын бири-Нарын облусунун Кочкор районунда башталган: Нинакан Жундубаева атындагы орто мектепте тандоодон откон 20 чамасындай кыздарга долбоордун менторлору “Лидерлик”,”Тайм-менеджмент”,”Гендерлик тендик”, “Менталдык ден-соолук”, “Эмоционалдуу жана интеллектуалдуу интеллект” жана башка ушу сыяктуу темаларга тренингди отушкон. Бул долбоордун озгочолугу - тренингдерге бир гана окуучулар катышпастан,алардын ата-энелеринин да катышуу мумкунчулугу. Дал ушул Кочкор районундагы тренингде “Менин кызым жалгыз эмес”! (“My child is not alone!”) деген темада озунун жумушунун профессионалы, психолог жана журналист Сейил Калдыбаева кыздардын ата-апаларына оспурум кыздар менен кантип тил табуу керек экендигин тушундуруп берген. Сурамжылоолорго коз чаптырсак,тренингден кийин ата-энелердин коз карашы жакшы жакка озгоргонун байкасак болот! Дагы баса белгилеп айта турчу нерсе - тренингден кийин ата-энелер кыздарын мурда уруксат бербей жургон ар турдуу курстарга,ийримдерге жибере баштаган. “Айылдык Кыз” долбоорунун тренингдери жайкы каникул учурунда да ишмердигин токтоткон жок. Чуй районунун Чон-Кемин шаарында Билимкана Шабдан мектебинде воркшопторду откорду. Ал менен чектелип калбастан Ош жана Талас облусундагы айылдарда кыздарга дем-куч беруучу воркшопторду откоруп келди. “Бул проектке катышып жатып мен уникалдуу экендигимди тушундум. Мен озумду,озумдун жан-дуйномду укканды жана озумо ишенгенди уйроно алдым”-,дейт долбоорубуздун катышуучуларынын бири Айжан Нурланбекова. Аталган проект кыздарга шык берип,алдыга умтулуусуна жардам берип жатканы кимди кубандырбай койбосун?! Белгилеп айта кетчу нерсе, сессиялардын тренерлери Борбордук Азиядагы Америка Университетинин бутуруучулору жана учурда окуп жаткан активист жаш кыздар. Бугунку кунго карата Кыргызстан боюнча 150дон ашуун кыздар проект тарабынана ар турдуу аспекттерде жардамдарды ала алышты. Айылдык кыз проектиси бир гана воркшопторду айылдардагы мектептерде откоруу менен чектелбестен, социалдык тармак аркылуу да жардам берип активдуу катышып келет. Проекттин негиздоочулору “Марал” радиосуна, KLOOP жанылыктар тармагына, мамлекеттик "НТС" каналына, "Азаттык" уналгысына жана “News.TV” сыяктуу телеканалдарына проект тууралуу интервью берип, Кыргызстандын бардык региондоруна озунун жанылыктарын болушконго аракеттенет . Бул проекттин Инстаграм жана Facebook туйундорундо оздук баракчасы бар. Озгочо инстаграммда озунун актуалдуулугун жоготпостон жигердуу иш алып барып келет. Ал баракчада билим беруу, озун-озу остуруу, озуно кам коруу жана мотивациялык посттор жарыяланып турат. Озгочо дуйно жузуно кесепетин тийгизген Covid-19 учурунда баракча аркылуу ар турдуу кыздарга пайдалуу туз эфирлер отуп келди. Карантин учурунда убакытты текке кетирбестен, долбоордун командасы инстаграм баракчасында “ Кесип тандоо жана актуалдуу кесиптиптер”, “Чет олкодо билим алуунун жолдору”, “Жалпы Республикалык тестирлоого эффективдуу даярдануу жолдору”, “Айылдык кыздар IT” де, “Кантип IT дизайнер боло аласын?” аттуу абдан пайдалуу туз эфирлер инстаграмм баракча аркылуу откорулуп турду. Туз эфирдин коруучулору ыраазычылын билдирип,маалыматтар максималдуу пайдалуу болуп жатканын жазышкан. Мисалы: Айылдык кыз проектисинин алкагында откорулгон тренингдердин жардамы менен катыNew Generation Academy (NGA) жана Future Leaders Exchange (FLEX) программаларына бекер окууга мумкунчулук ала алышкан.

Айылдык кыз COVID - 19 учурунда

Коронавирустун кесепетинен окуучулар уйдон чыкпай онлайн билим алууга аргасыз болду. Бул учурда негизги маселелердин бири коптогон уй-булолордо, айрыкча айыл жергесинде жашаган уйлордо техника жок кыйналып жатышты. Телефон же компьютер жоктугунун айынан коп окуучулар билим алууга мумкунчулугу жок калды. Ушундай кыйын кырдаалда “Айылдык Кыз” долбоору жон карап турбастан, эн сонун демилге которуп чыкты. Бул долбоор сентябрь айынан тарта окуучуларга мобилдик телефондорду чогултту. Эн алгач, Кыргызстандын алыскы 3 облусунан (Талас , Нарын, Жалал-Абад облустары) телефонго муктаж болгон окуучуларын тизмесин алган. Анын жыйынтыгында 27 окууучу кайдыгер эмес жарандардын жардамы менен телефондуу болду. Долбоорду ишке ашыргандар бул белекке берилген телефондор менен окуучулар толук кандуу билим алып, жогорку окуу жайга отооруно комок корсотот деп ишенишет. Айылдык кыз - бул жогорку окуу жайда окуп жаткан жаш кыздардын идеясынан келип чыккан проект. Бул кыздардын баардыгы Кыргызстандын келечегине кайдыгер карабаган,кыздардын укугунун тен болушу учун курошкон активист-лидер кыздар. Алар бул проекттин аркасынан эч кандай акча таппаса дагы, кыз укугу учун курошуп келишет. Бугунку кундо борбордо ар турдуу аял кыймылдары отуп келет. Бул дагы Айылдык кыз долбоорунун жемиши десек болот. Себеби бул , кундон-кунго кыргыз коомунда оз укугу учун курошкон,акылдуу,эрктуу жана билимдуу кыздардын кобоюп келе жатканынын белгиси.