Jump to content

User:Karol Szapsza/sandbox

From Wikipedia, the free encyclopedia
Metro
MusicJanusz Stokłosa
LyricsPolish:
Maryna Miklaszewska
Agata Miklaszewska
English:
Mary Bracken Phillips
PremiereJanuary 31, 1991: Warsaw's Dramatic Theatre
Productions1991 Warsaw
1992 Broadway
1998 Moscow
The musical is dominated by crowd scenes. In the picture, “Tower of Babel” (Wieża Babel) scene
Choreography is an integral part of the musical content. In the picture, „In God we trust” scene

Metro is a Polish musical with music by Janusz Stokłosa and lyrics by Agata and Maryna Miklaszewska. Choreographed and directed by Janusz Józefowicz, the musical was funded and initially produced by Wiktor Kubiak. The play, initially staged on January 31, 1991 in Warsaw's Dramatic Theatre [pl], turned out to be a major success in Poland and is notable for a large number of young artists who started their career in its crew. Among those who rose to fame were: Edyta Górniak, Katarzyna Groniec, Robert Janowski, Michał Milowicz and Natasza Urbańska.

In 1992 the musical opened on Broadway at the Minskoff Theatre, but soon closed due to unfavorable reviews. In 1997, the musical moved to Studio Buffo theatre in Warsaw, where it is still running in simplified arrangement after more than 2,100 performances in total. According to estimates, it was watched by approx. 2 million viewers.

The storyline focuses on a group of youngsters who decided to live in the subway tunnels for various reasons. Everyone of them brings his own history and dreams. Teenagers take part in a casting to a theatre, but they do not succeed and because of that decide to organize their own musical on the subway station. After success of underground show, they get a job offer from the theater which previously rejected them. A dilemma whether to go for money or for dreams appears.

Plot

[edit]

Metro tells the story of teenage amateur actors led by Jan, rebellious, independent artist, who treats the subway (Polish: metro) as a second home.[1][2] Young actors are rejected by Philip, a theatre director leading casting to the professional musical. Because of this adversity, they decide to make a performance on their own. The success of their independent project inclines Philip to change his decision and to invite teenagers to his performance. Then the young protagonists come to the dilemma: whether to go for money or to pursue their own dreams.[2] In the background of the group problem, a love story between Anka and Jan is also settled.[3]

Metro swoją budową przypomina produkcje amerykańskie, takie jak The Chorus Line Marvina Hamlischa, czy Hair Galta MacDermota. Polski musical podziela ich charakterystyczną budowę, w której schematyczna, prosta akcja jest jedynie pretekstem do wprowadzania luźno powiązanych z sobą utworów i układów choreograficznych, stanowiących właściwy nośnik przekazu treści utworu. W piosenkach zarysowane są proste rysy biograficzne bohaterów, powody ich nastoletniego buntu, nadzieje i marzenia[2].

W przedstawieniu brał udział ponad 35-osobowy zespół aktorów i tancerzy. Z wyjątkiem głównych bohaterów (Jana, Anki i Filipa), większość aktorów nie tworzyła raczej rozbudowanych postaci; w piosenkach i krótkich dialogach w sposób schematyczny przedstawiono jedynie ich charakter. Bohaterowie tworzą rodzaj bohatera zbiorowego, grupy artystów dzielących swój los i radzących sobie wspólnie z jego przeciwnościami. Podkreśla to układ utworów muzycznych, skupiający się głównie na numerach zbiorowych, zwłaszcza w drugim akcie musicalu[2].

Ważną rolę w Metrze odgrywa taniec, nie ograniczający się jedynie do roli tła, ale stanowiący raczej integralną część języka przedstawienia. Zwracały uwagę efekty świetlne, z wykorzystaniem bardzo nowatorskiej w czasach premiery techniki laserowej oraz dynamicznej gry świateł. Nowoczesna była również scenografia, na którą składały się „konstruktywistyczne” schody i platformy oraz neony oznaczające wyjście ze stacji metra, zapisane w różnych językach. W oryginalnej wersji musicalu w Teatrze Dramatycznym w Warszawie, zmiany miejsca akcji dokonywano z wykorzystaniem sceny obrotowej[2].

History

[edit]

Beginnings (1987–1991)

[edit]

Historia musicalu sięga roku 1987, kiedy Janusz Józefowicz podczas tournée z teatrem Andrzeja Strzeleckiego we Francji otrzymał od Zuzanny Olbrychskiej maszynopis pomysłu libretta Metra autorstwa sióstr Agaty i Maryny Miklaszewskich, które przebywały wówczas na emigracji[4].

Twórcy musicalu, Janusz Józefowicz i Janusz Stokłosa, poznali się w połowie lat 80. w Teatrze Ateneum, w którym pracowali nad musicalem Brel. Wtedy to pojawił się pomysł stworzenia pierwszego polskiego musicalu. Opowiedzieli o nim w wywiadzie telewizyjnym Grażynie Torbickiej. Rozmowa ta zainteresowała biznesmena, Wiktora Kubiaka, który zaproponował sfinansowanie przedsięwzięcia[5].

Pod koniec lat 80. na terenie Polski oraz Czech i Słowacji rozpoczęły się castingi do musicalu. Wzięło w nich udział około 1000 osób, w większości niezwiązanych z aktorstwem, w tym m.in. lekarze, mechanicy, pedagodzy. Podczas kompletowania obsady reżyserowi polecono także Edytę Górniak, wówczas uczennicę technikum pszczelarskiego, która zachwycała wielu swą barwą głosu. Postanowiono przyjąć ją do premierowej obsady spektaklu i skomponować specjalnie dla niej utwór „Litania”[5].

Próby do Metra odbywały się w wynajętej sali Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Zespół aktorów miał do dyspozycji masażystów, lekarzy, foniatrę, logopedów. Producent, Wiktor Kubiak, przyjezdnym aktorom wynajmował mieszkania, a po skończonych próbach organizował imprezy. Próby trwały do późnych godzin nocnych[5].

Jeszcze przed premierą pojawił się pomysł na wykorzystanie w spektaklu laserów. Wykorzystanie takich efektów specjalnych zaproponował Kubiak, który osobiście wziął na siebie ich znalezienie i sfinansowanie[6]. W ówczesnej Polsce znalezienie odpowiednich urządzeń laserowych było dużą trudnością, rozwiązań takich nie stosowano nawet w technice wojskowej. Kubiak w trakcie poszukiwań w Wojskowej Akademii Technicznej poznał Danutę Bilińską, absolwentkę fizyki, która pomogła w odnalezieniu laserów i ich sprowadzeniu. Nowoczesny sprzęt trafił do Polski na początku 1991 roku. Bilińska do dnia dzisiejszego zajmuje się tym rodzajem efektów w musicalu[7]. Metro było pierwszym polskim spektaklem teatralnym, w którym użyto laserów i ultrafioletu[8].

Metro's logo was designed by Andrzej Pągowski[4].

Warsaw's Dramatical Theatre (1991–1996), Broadway (1992)

[edit]

Prapremiera musicalu Metro odbyła się 30 stycznia 1991 w Teatrze Dramatycznym w Warszawie. Za oficjalną premierę spektaklu uważa się dzień 16 kwietnia 1992 roku, kiedy musical zaprezentowano w Minskoff Theatre na Broadwayu. „Ulice Europy pełne są marzeń, niech wolność tańczy i śpiewa” – to hasło, które reklamowało musical Metro w prasie amerykańskiej[9]. Podczas wyjazdu głównego zespołu do Nowego Jorku, spektakl wystawiano równolegle na deskach Teatru Dramatycznego z drugą obsadą aktorską oraz zespołem muzycznym[10].

Widzowie w Polsce tworzyli fankluby musicalu, pod wyjściem z teatru czekali na aktorów aby zdobyć ich autografy, a na murach Pałacu Kultury i Nauki, w którym mieści się warszawski Teatr Dramatyczny wypisywano wyznania miłosne[11]. Codziennie na deskach Teatru Dramatycznego wystawiano 2 spektakle, miesięcznie 40[5]. W latach 90. Metro było również wystawiane na deskach amfiteatrów oraz na stadionach różnych miast Polski – m.in. w Koszalinie[12][13], Krakowie[14] i Lublinie[15].

W maju 1992 odbył się 500. spektakl Metra. Musical od początku istnienia korzystał z obcych scen, więc aby uniknąć ryzyka jego rozwiązania, we wrześniu tego samego roku do życia powołano teatr Studio Buffo[16].

W grudniu 1996 roku odbył się 900. spektakl, który był ostatnim na deskach Teatru Dramatycznego – dyrekcja sceny odmówiła wystawiania kolejnych przedstawień, tłumacząc swą decyzję stratami, jakie ponosi teatr w związku z graniem Metra. Argumentowano też, że wystawianie w tym teatrze musicalu zakłóca jego pracę i przygotowywanie premier. Twórcy spektaklu postanowili wówczas zwrócić się z prośbą o pomoc do ówczesnego prezydenta Warszawy, Marcina Święcickiego. Obiecał on pomoc i zaproponował wystawianie musicalu w Teatrze Narodowym, ale jego dyrekcja odmówiła. Bezskuteczne okazały się także protesty fanów spektaklu i petycje do radnych miejskich. Przez pół roku miała miejsce przerwa w wystawianiu musicalu[5].

Studio Buffo theatre (since 1997)

[edit]

Odmowa dalszego wystawiania musicalu na deskach Teatru Dramatycznego zmusiła Janusza Józefowicza do wystawiania Metra na deskach powołanego przez niego teatru Studio Buffo, mimo nieprzystosowania tego obiektu do tak wielkich produkcji. Pierwszy spektakl w nowej lokalizacji odbył się 4 czerwca 1997 roku[5]. Mniejszy teatr spowodował wiele ograniczeń – zmniejszona liczba aktorów, uboższa scenografia (brak sceny obrotowej) i reżyseria światła oraz brak orkiestry akompaniującej na żywo.

22 października 1999 roku odbyła się premiera musicalu w Moskwie (Moskowskij tieatr opierietty), a po pozytywnych recenzjach grano go także w Sankt Petersburgu. Z okazji 1000. spektaklu pod koniec 1999 roku zorganizowano jubileuszowy koncert 1000x Metro, w którym udział wzięli wykonawcy z pierwszej obsady musicalu, aktorzy rosyjscy i amerykańscy. Koncert odbył się w Teatrze Dramatycznym w Warszawie[4].

20-lecie „Metra” w Teatrze Dramatycznym w Warszawie. „Wieża Babel”

W 2011 roku, z okazji 20-lecia Metra zorganizowano serię jubileuszowych przedstawień na deskach Teatru Dramatycznego[17]. W głównym przedstawieniu wystąpiła pierwsza obsada musicalu – m.in. Katarzyna Groniec, Michał Milowicz, Wojciech Dmochowski. Zorganizowanie jubileuszu w teatrze, gdzie miał on premierę przed laty, umożliwiło twórcom ponowne wykorzystanie dodatkowych elementów dekoracji i sceny obrotowej[18]. W przedstawieniach nie przewidziano jednak udziału orkiestry, co było powodem odmowy wzięcia udziału w jubileuszu jednej z gwiazd pierwszej obsady spektaklu, Edyty Górniak[19].

4 czerwca 2014 roku w teatrze Studio Buffo odbył się specjalny charytatywny spektakl – Metro dla Alicji, który pozwolił zebrać środki na leczenie jednej z aktorek pierwszej obsady musicalu, Alicji Borkowskiej. W spektaklu ponownie wystąpili aktorzy z oryginalnego składu tego spektaklu[20].

30 stycznia 2016 roku musical obchodził 25-lecie. Z tej okazji przewidziano jubileuszowe przedstawienie w Studiu Buffo[21] oraz kilka przedstawień wyjazdowych (m.in. w Poznaniu i Bydgoszczy)[22].

Podobnie jak miało to miejsce w latach 90., także i dziś Metro jest wystawiane w różnych miastach Polski w amfiteatrach oraz na stadionach. W przeciwieństwie do tournée organizowanych dawniej, obecnie w przedstawieniach nie bierze udziału orkiestra, a podkłady muzyczne odtwarzane są z tzw. półplaybacku. W 2017 roku na występie w Katowicach odnotowano rekordową liczbę ponad 8000 widzów[23].

Reception and criticism

[edit]

Warsaw

[edit]
W popremierowych recenzjach krytycy doceniali widowiskowe układy taneczne i akrobatyczne oraz efekty świetlne (na zdjęciach współczesna aranżacja)

Na fenomen Metra w latach 90. wpłynęła w dużej mierze sytuacja społeczno-polityczna Polski po zmianie ustroju. Tuż po tej przemianie, kiedy życie kulturalne w Polsce formowało się na nowo, sam proces powstawania musicalu był czymś rewolucyjnym[2]. Dominującą rolę w tym procesie odgrywał bogaty przedsiębiorca, Wiktor Kubiak (spółka „PZ BATAX”), który wziął na siebie ciężar sfinansowania przesięwzięcia.

Jeszcze przed prapremierą Metro obrastało wieloma plotkami i spekulacjami. Kontrowersje wzbudzało przede wszystkim prorokowanie pewnego sukcesu przedstawienia przez reżysera oraz fakt złożenia obsady przedstawienia z aktorów-amatorów. Obsady Metra szukano bowiem nie wśród absolwentów szkół teatralnych, ale wśród utalentowanej młodzieży w drodze przesłuchań (castingów), organizowanych w Polsce, w Czechach i na Słowacji[2]. W jednym z wywiadów Józefowicz stwierdził, że „Aktorzy polscy nie są przygotowani do zawodu wszechstronnie (…)”[24].

Polska prapremiera musicalu była dużą sensacją. Przygotowania do niej omawiano szeroko w mediach. Wiele mówiło się o innowacyjnym procesie produkcji oraz o rozmachu przesięwzięcia, które wydawało się wyznaczać nowy kierunek w polskim teatrze i rozrywce w systemie kapitalistycznym[2].

W polskich recenzjach popremierowych po raz kolejny rozpisywano się o procesie produkcji przedstawienia. Z samej warstwy artystycznej, chwalono przede wszystkim choreografię Janusza Józefowicza, efekty świetlne i laserowe zaaranżowane przez Mieczysława Kozioła i firmę „Lasermedia” z Los Angeles oraz charakterystyczną konstruktywistyczną scenografię autorstwa Janusza Sosnowskiego. Krytykowano jednak scenariusz oraz amatorskie umiejętności aktorskie wykonawców, podkreślając jednak z drugiej strony ich talenty wokalne i taneczne[2].

Wśród recenzentów można zauważyć pewien spór. Recenzje można było podzielić bowiem na dwie grupy: dla jednych Metro było amatorskim, kiczowatym przedsięwzięciem, dowodzącym bezsensowności naśladowania zagranicznej kultury w polskich realiach, dla drugich – odważnym i nowatorskim projektem pod względem artystycznym, ekonomicznym, a nawet socjologicznym[2].

I tak, Wanda Zwinogrodzka w „Gazecie Wyborczej” pisała:

Z kolei Piotr Sarzyński w „Polityce” premierę musicalu komentował:

Sarzyński zarzucał musicalowi brak emocji spowodowany niezdecydowaniem: czy skupić się na miłosnej historii Jana i Anki, czy raczej na historii bohatera zbiorowego – młodych ludzi[3]. Zastanawiał się również nad adresatem przedstawienia:

Podobnego zdania był dziennikarz Tomasz Raczek:

Raczek nazwał Metro nie tylko wydarzeniem teatralnym, ale także „sensacją socjologiczną, (…) realizacją wymarzonego, wyczekiwanego polskiego musicalu, wywiedzionego nie z tradycji śpiewogry ani operetki, lecz z tańca i estrady”[2]. W swojej recenzji stwierdził również, że Metro jest pierwszym krokiem do profesjonalnego teatru komercyjnego, jakiego po wojnie w Polsce nie było[2]. Istotnie, sukces musicalu po premierze w 1991 roku, tuż po transformacji systemowej w Polsce, sprawiał wrażenie wyznaczania nowego trendu, według którego miał się rozwijać polski komercyjny teatr – w oderwaniu od dawnego systemu państwowego, w oparciu o kapitał prywatny i nastawiony na zysk. Na fali entuzjazmu twórcy mieli ambitne plany otworzenia w Warszawie zawodowej szkoły musicalowej oraz wykupienia od państwa i miasta Teatru Dramatycznego (alternatywnie, dzisiejszej „Romy” lub „Syreny”), by zamienić go w scenę musicalową na wzór teatrów zachodnich[2].

Broadway

[edit]

Janusz Józefowicz wiązał z amerykańską premierą duże nadzieje i był pewny dużego sukcesu swojego musicalu w Stanach Zjednoczonych. Jak powiedział w wywiadzie z 12 kwietnia 1992 roku, a więc jeszcze przed oficjalną premierą przedstawienia, kompletował już amerykańską obsadę i w przypadku sukcesu po premierze miał w planach wystawianie spektaklu nawet przez 15–20 lat[10]. Metro miało przynieść zyski oraz podbić zagraniczne sceny musicalowe[2]. Tak się jednak nie stało.

Amerykańska premiera, sfinansowana również przez Wiktora Kubiaka, okazała się jednak wielką klęską. Zaledwie 10 dni po premierze, po 13 przedstawieniach (oraz 24 spektaklach przedpremierowych) musical zszedł z afisza[26].

Recenzent „The New York Timesa”, Frank Rich, niezwykle złośliwie krytykował polski musical: „Jakie polskie słowo oznacza fiasko? Jakiekolwiek by ono nie było, nie wiem czy jest wystarczające by opisać unikalne doświadczenie, jakim jest „Metro” (…)”. W recenzjach zarzucano słabą grę aktorską i kolokwialne tłumaczenia libretta na język angielski; podnoszono również zarzut splagiatowania słynnego Chorus Line Michaela Bennetta (musicalu znanego w Polsce jako Chór)[5][27].

Nie mniej jednak, według relacji twórców w wywiadach, pomimo krytyki prasy musical został przyjęty dość ciepło przez nowojorską publiczność, która na każdym z przedstawień w całości wypełniała 1700-osobową salę, a każde przedstawienie kończyła owacjami na stojąco. Po zakończeniu ostatniego przedstawienia na Broadwayu orkiestra – złożona w większości z amerykańskich muzyków – zagrała hymn Polski[28][29]. Reżyser wspomina także, że otrzymał list od amerykańskiego związku zawodowego reżyserów, w którym podziękowano za „przewietrzenie tego miejsca” i za to „że widz znowu wrócił do teatru”[30].

Według jednego z aktorów pierwszej obsady musicalu, Mariusza Czajki, negatywna krytyka w amerykańskiej prasie była rezultatem wywiadu, jaki na początku pobytu zespołu Metra w Stanach Zjednoczonych udzielił do „New York Timesa” producent, Wiktor Kubiak. Odgrażał się, że „pokażemy Ameryce, jak się robi Broadway”[28]. Niezręczna wypowiedź producenta mogła wpłynąć na ocenę krytyków, a w rezultacie powodzenia przedstawienia w USA. Jak notabene pisze Czajka, podobne podejście do przedsięwzięcia wyznawał Janusz Józefowicz. Według relacji aktora, przyszły reżyser Metra jeszcze na początku lat 80. w rozmowie z kolegami ze studiów powiedział: „Chłopaki! Moim największym marzeniem jest zrobić polski musical, pojechać z nim do Ameryki i pokazać, k…a, tym Jankesom, jak to się robi”[28].

Nieoczekiwanie 31 maja 1992 roku muzyka i treść musicalu Metro została nominowana do prestiżowej amerykańskiej nagrody teatralnej Tony[31] jako jedyna polska sztuka w historii. Józefowicz uważa to za duże wyróżnienie, jako że w momencie nominacji Metro zeszło już z afisza oraz przez wzgląd na fakt, że jest to musical zagraniczny[30].

W 1993 roku, w jednym z wywiadów Janusz Józefowicz odniósł się do zarzutu „skopiowania” musicalu Chorus Line, jaki podnosili amerykańscy recenzenci. Reżyser twiedzi, że był on zgoła niesłuszny, ponieważ zabieg upodobnienia polskiej produkcji do amerykańskiej był całkowicie świadomy[13]. Reżyser Metra poznał w latach 70. osobiście producenta Chorus Line, Josepha Pappa i, będąc zachwyconym amerykańskim spektaklem, zaproponował wówczas producentowi pomysł stworzenia musicalu będącego kontynuacją, nie zaś kopią zagranicznej produkcji[13]. Chorus Line opowiada bowiem o losach ludzi, którym udało się zaistnieć na scenie, Metro zaś opowiada o sytuacji odwrotnej, w której młodzi ludzie nie dostają się do teatru i tworzą swój własny. Amerykańskiemu twórcy taki pomysł kontynuacji spodobał się. Jego realizacją jest właśnie Metro, którego premiery nie dożył[13].

Today

[edit]

Pomimo wielokrotnych zmian obsady, uproszczonej aranżacji przedstawienia i rezygnacji z akompaniamentu muzyki na żywo w końcu lat 90., Metro od blisko 30 lat cieszy się niesłabnącą wciąż popularnością. Do czerwca 2018 roku musical zagrano ponad 2150 razy, a obejrzało go według szacunków łącznie ok. 2 milionów widzów, co jest ewenementem w Polsce[32]. Dziś twórcy musicalu w wywiadach wyjaśniają, że sami nie do końca rozumieją fenomenu stworzonego przez nich przedstawienia i nigdy nie przewidywali, że tak długo będzie cieszyć się popularnością wśród widzów[33]. W wielu wywiadach reżyser przedstawienia, Janusz Józefowicz, zapewnia że Metro będzie wystawiane „tak długo, jak długo jest na nie zapotrzebowanie”[33][30].

Creators

[edit]

Original cast

[edit]

in other roles:

Sound system and orchestra

[edit]

The assumption of the creators (in original form of the performance) was total resignation from any playback. Stage action (up to 39 people) demanded over 50 microphones and three huge mixing consoles. Implementation of the sound system was problematic due to use of a revolving stage. The sound engineer of the initial performances was Jarosław Regulski.[34]

Since the premiere in 1991, until the mid-90s the accompaniment was played live (both in Dramatic Theatre and on tours). The specifics of Metro score demanded

Od premiery musicalu w 1991 roku do połowy lat 90. całość muzyki (zarówno w Teatrze Dramatycznym, jak i na wyjazdach tournée po Polsce) realizowana była na żywo. Specyfika partytury Metra wymagała od kompozytora i dyrygenta, Janusza Stokłosy, doboru odpowiednich muzyków jazzowych. Szerokie spektrum brzmienia uzyskano dzięki czternastoosobowej orkiestrze: kwartet smyczkowy, trąbka, saksofon, puzon, gitara, gitara basowa, perkusja i instrumenty perkusyjne, trzech pianistów grających na siedmiu syntezatorach oraz dyrygent (w jednej ze scen także na akordeonie)[34].

Skład orkiestry ulegał zmianom. Poniżej wybrani muzycy Metra wyszczególnieni w dostępnych źródłach:[1][34]

The Metro orchestra on Broadway in April 1992:[26]

Consultants

[edit]

Musical compositions

[edit]
Akt I
  • „Uwertura” – orkiestra
  • „Metro” – Jan
  • „Chcę być Kopciuszkiem” – trzy wokalistki
  • „A ja nie” – Jan
  • „Szyba” – Anka
  • „Oda do Torby” – Anka, Jan
  • „Bluzwis” – zespół
  • „Życie” – Anka
  • „Na strunach szyn” – Anka, Jan
  • „Wieża Babel” – zespół

References

[edit]
  1. ^ a b Cite error: The named reference metro-główna was invoked but never defined (see the help page).
  2. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Mikołajczyk, Jacek (2017). "Metro" (in Polish). Encyklopedia Teatru Polskiego. Retrieved 2018-10-26.
  3. ^ a b c d Sarzyński, Piotr (1991-02-09). "Metro w budowie". Polityka nr 6/1991. encyklopediateatru.pl. Retrieved 2018-10-26.
  4. ^ a b c Nowak, Marcin (2013-06-26). "Program telewizyjny z okazji 1000 przedstawienia spektaklu "Metro"". youtube.com. Retrieved 2015-07-31.
  5. ^ a b c d e f g Łukomski, Maciej. "Musical, który stał się legendą". life-style.info.pl. Retrieved 2016-01-30.
  6. ^ Cissowski, Adam (2016-01-30). "TYLKO U NAS "Marzenia nie sięgają tak daleko". Gwiazdy pierwszego "Metra" w tvp.info". tvp.info. Retrieved 2016-01-30.
  7. ^ PAP. "Warszawa. "Metro" po 25 latach od premiery". e-teatr.pl. Retrieved 2016-01-30.
  8. ^ "Kultowy musical świętuje 25-lecie. Występowali w nim m.in. Doda, Urbańska i Janowski". wawalove.pl. 2016-01-30. Retrieved 2016-03-29.
  9. ^ "Ulice Europy pełne są marzeń". kultura.poznan.pl. 2016-02-14. Retrieved 2016-02-15.
  10. ^ a b Maciejewska, Joanna; Redel, Ewa. "Życie, Józefowicz i jego zespół". Film nr 15 (in Polish). Encyklopedia Teatru Polskiego. Retrieved 2018-10-26.
  11. ^ Staniszewska, Maja (2011-01-26). "Metro na żywo – to było coś". gazeta.pl. Retrieved 2016-01-30.
  12. ^ Tatowski, Mariusz; Song, Ewa (1993-09-09). "Czy Metro było nudne?". Głos Pomorza nr 210 (in Polish). e-teatr.pl. Retrieved 2018-10-27.
  13. ^ a b c d Załuska, Dąbrówka (1993-08). "Rozmowa z Januszem Józefowiczem przy okazji premiery spektaklu "Metro" w Szczecinie". youtube.com. Retrieved 2016-08-30. {{cite web}}: Check date values in: |date= (help)
  14. ^ Fryz-Więcek, Agnieszka (1993-03-04). "Bardzo smutny musical Metro". Gazeta Krakowska nr 52 (in Polish). Encyklopedia Teatru Polskiego. Retrieved 2018-10-27.
  15. ^ Józefczuk, Grzegorz; Kwiatosz, Marcin (1993-06-21). "Nocne Metro". Gazeta w Lublinie nr 142. e-teatr.pl. Retrieved 2018-10-27.
  16. ^ "Musical Metro". ewejsciowki.pl. Retrieved 2016-01-30.
  17. ^ bzato, asl (2011-01-30). ""Metro" ma 20 lat". tvp.info. Retrieved 2016-01-30.
  18. ^ PAP. "Musical "Metro" obchodzi 20-lecie". Wirtualna Polska. Retrieved 2016-01-30.
  19. ^ fakt/BZe. "Górniak odmówiła Józefowiczowi! Jubileusz "Metra" bez Edyty!". Wirtualna Polska. Retrieved 2016-01-30.
  20. ^ "Musical Metro. Specjalny, charytatywny spektakl dla Alicji Borkowskiej". warszawa.naszemiasto.pl. 2014-05-30. Retrieved 2016-01-30.
  21. ^ PAP (2016-01-27). "25. rocznica premiery musicalu "Metro"". interia.pl. Retrieved 2016-01-30.
  22. ^ "Musical Metro – ogólnopolska trasa z okazji 25-lecia musicalu!". musical-metro.pl. Retrieved 2016-01-30.
  23. ^ Traczyk, Jan (2017-03-14). "A ja nie (musical Metro) – Janek Traczyk (Katowice 10.III.2017)" (in Polish). youtube.com. Retrieved 2018-10-26.
  24. ^ Korzeniowska, Grażyna. "Grając o życie". Sukces nr 3 (in Polish). Encyklopedia Teatru Polskiego. Retrieved 2018-10-26.
  25. ^ Zwinogrodzka, Wanda (1991-03-05). "Sukces! Sukces?". Gazeta Wyborcza nr 54/1991 (in Polish). Encyklopedia Teatru Polskiego. Retrieved 2018-10-26.
  26. ^ a b "Inside the Playbill: Metro – Opening Night at the Minskoff Theatre". Playbill. 1992-04-16. Retrieved 2018-10-26.
  27. ^ Rich, Frank (1992-04-17). "Review/Theater: Metro; A Hit in Warsaw Lands on Broadway". nytimes.com. Retrieved 2016-01-30.
  28. ^ a b c Czajka, Mariusz (2015-08-29). "Patrzcie Jankesi, jak robić musical!". Fakt nr 201 – dodatek Warszawa (in Polish). e-teatr.pl. Retrieved 2018-10-27.
  29. ^ "Mariusz Czajka – "Życie nad rozlewiskiem": Co się dzieje z Mariuszem Czajką?" (in Polish). WP Teleshow. Retrieved 2018-10-27.
  30. ^ a b c Wojcieszyńska, Małgorzata (2011). "Janusz Józefowicz: "Metra się nie przebije"" (in Polish). polonia.sk. Retrieved 2018-10-26.
  31. ^ "1992 Tony Award Winners and Nominees". broadwayworld.com. Retrieved 2016-03-29.
  32. ^ Cite error: The named reference strefalifestyle was invoked but never defined (see the help page).
  33. ^ a b Drygalski, Adam (2018-02-26). "Janusz Józefowicz o sukcesie musicalu "Metro": Nie do końca to rozumiem" (in Polish). Muzyka Interia. Retrieved 2018-10-26.
  34. ^ a b c Iwicki, Piotr (1991). "Bez playbacku". Jazz Forum 1/1991 (in Polish). polishjazzarch.com. Retrieved 2018-10-26.
  35. ^ a b "Piotr Domański" (in Polish). Filharmonia Narodowa. Retrieved 2018-10-27. [Piotr Domański] Brał udział w przygotowaniach i ponad 350 przedstawieniach musicalu Metro pod dyrekcją Janusza Stokłosy i Zygmunta Kukli.
  36. ^ "O stanie polskiego bębnienia cz. 8. Michał Dąbrówka". magazynperkusista.pl. Retrieved 2016-11-11. (…) jeszcze przed dyplomem, w czasach szkolnych zastępowałem Radka Macińskiego w musicalu Metro.
[edit]
Retrieved from "https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=User:Karol_Szapsza/sandbox&oldid=1010698648"