User:Bikoadem

የሐረር ኢምሬት

የሐረር ኢሚሬት በ1647 የተመሰረተ የሙስሊም መንግስት ሲሆን የሀረር ህዝብ ኢማም ኡመርዲን አዳንን ገዥ አድርጎ ለመቀበል ፍቃደኛ ባለመሆኑ ከኢማም አውሳ ተገንጥሎ በአሊ ኢብኑ ዳኡድ ስር የራሱን መንግስት መሰረተ።እነደ ሊግ ኦፍ ኔሽን ዘገባ መሰራት በዳግማዊ ምኒልክ የሚመራው የሸዋ ጦር ከመውረሩ በፊት የሐረር ግዛት በአዋሽ እና በሸበሌ ወንዞች መካከል ያለውን አካባቢ ሲሆን ኦጋዴን ግን ገባር ግዛት ነበር።^[1] መጀመሪያ ላይ ግን የሀረር ኢሚሬትስ የአሁኗን ሶማሊያ እና ደቡብ ምስራቅ ኢትዮጵያን ጨምሮ የአርሲ ግዛትን ያጠቃልላል።^[2]

የሐረር ኢሚሬት 1647-1887

የሐረር ኢሚሬትስ ሐ. በ1873 ዓ.ም
ካፒታል: Ge
የጋራ ቋንቋዎች:	አረብኛ፣ሀረሪ፣ሶማሊኛ፣ኦሮሞኛ፣አርጎባ
ሀይማኖት: ሱኒ እስልምና
መንግስት:	ፍፁም ንጉሳዊ አገዛዝ
ኤሚር • በ 17 ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ:	አሊ ኢብኑ ዳዑድ
ኤሚር • 19 ኛው ክፍለ ዘመን:	አብዱላሂ II
ታሪክ • የተመሰረተ :	በ1647 ዓ.ም
ታሪክ • የተበታተነ:	በ1887 ዓ.ም
ምንዛሪ፡ ማህላቅ
ቀዳሚ:	የአውሳ ኢማምነት
የተካው:	የኢትዮጵያ ኢምፓየር

ሀረር በተጨማሪም የሸዋ ንግድን በበላይነት ተቆጣጥራለች።። የሐረር ተጽእኖ መቀነስ የጀመረው በአስራ ዘጠነኛው ክፍለ ዘመን ምናልባትም በሀብት እጥረት እና በረሃብ ምክንያት ሊሆን ይችላል።^[3] ^[4]እንደሌላው የሙስሊም መንግስታት የሀረር ኢሚሬትስ ቴክኒካሊ በኦቶማን ኢምፓየር ጥበቃ ስር ነበር። ግብጽ በ1875 የሐረርን ኢሚሬትስ ተቀላቀለች። የእንግሊዝ ኢምፓየር ኬዲቫትን አሸንፎ በ1882 ሀረርን ጨምሮ ግዛቷን ተቆጣጠረ ፣ነገር ግን እንግሊዞች ሀረርን ለቀው ለመውጣት ተስማምተው ከተማዋን ለኢምፔሪያል ተፅዕኖ አሳልፈው በመስጠት በሱዳን ለሚገኘው የማህዲስት ሃይል እርዳታ ለመስጠት ተስማሙ። በሱዳን. በስምምነታቸው (በሄዌት ውል) እንግሊዞች በ1884 ከሀረር ለቀው ከተማዋን ለቀድሞው የሀረር አሚር ልጅ ከነ ጥቂት መቶ ጠመንጃዎች ፣ ጥቂት መድፍ እና ጥቂት የእንግሊዝ የሰለጠኑ መኮንኖችን በመስጠት ከተማዋን ለቀው ወጡ፡፡ በ1887 ዓ.ም በጨለንቆ ጦርነት ኢሚሬትስ ሽንፈትን ተከትሎ በሸዋው ንጉስ ሳህለ ማርያም (የወደፊቱ አፄ ምኒልክ) ጦር ስር ተጠቃሏል።

የሐረር አሚሮች ( ዳውድ ሥርወ መንግሥት )

	ስም	የግዛት ዘመን	ማስታወሻ
1	አሚር አሊ ኢብኑ ዳዑድ	1647-1662 እ.ኤ.አ	የሐረር ኢሚሬት መስራች
2	አሚር ሀሺም ኢብኑ አሊ	1662-1671 እ.ኤ.አ	የአሚር አሊ ልጅ
3	አሚር አብደላህ ኢብኑ አሊ	1671-1700 እ.ኤ.አ	የአሚር አሊ ልጅ
4	አሚር ጠልሀ ኢብኑ አብዱላህ	1700-1721 እ.ኤ.አ	የአሚር አብደላህ ልጅ
5	አሚር አቡበከር ኢብኑ አብደላህ	1721-1732 እ.ኤ.አ	የአሚር አብደላህ ልጅ
6	አሚር ኸለፍ ኢብኑ አቡበከር	1732-1733 እ.ኤ.አ	የአሚር አቡበከር ልጅ
7	አሚር ሀሚድ ኢብን አቡበከር	1733-1747 እ.ኤ.አ	የአሚር አቡበከር ልጅ
8	አሚር ዩሱፍ ኢብኑ አቡበከር	1747-1755 እ.ኤ.አ	የአሚር አቡበከር ልጅ
9	አሚር አህመድ ኢብኑ አቡበከር	1755-1782 እ.ኤ.አ	የአሚር አቡበከር ልጅ
10	አሚር መሀመድ ኢብኑ ዩሱፍ	1782-1783 እ.ኤ.አ	የአሚር ዩሱፍ ልጅ
11	አሚር አብዳልሻኩር ኢብን ዩሱፍ	1783-1794 እ.ኤ.አ	የአሚር ዩሱፍ ልጅ
12	አሚር አህመድ ኢብኑ መሀመድ	1794-1821 እ.ኤ.አ	የአሚር መሀመድ ልጅ
13	አሚር አብደራህማን ኢብኑ መሀመድ	1821-1825 እ.ኤ.አ	የአሚር መሀመድ ልጅ
14	አሚር አብዱልከሪም ኢብኑ መሀመድ	1825-1834 እ.ኤ.አ	የአሚር መሀመድ ልጅ
15	አሚር አቡበከር ኢብኑ አብዳልመናን	1834-1852 እ.ኤ.አ	የኤሚር መሀመድ የልጅ ልጅ
16	አሚር አህመድ ኢብኑ አቡበከር	1852-1866 እ.ኤ.አ	የአሚር አቡበከር ልጅ
17	አሚር መሀመድ ኢብኑ አብዳልሻኩር	1866-1875 እ.ኤ.አ	የአሚር አብዳልሻኩር ልጅ፣ በግብፅ Khedvate ተወግዷል
--	የግብፅ Khedvate	1875-1882 እ.ኤ.አ	ግብፅ በ1875 ሀረርን ተቀላቀለች።
--	የብሪቲሽ ኢምፓየር	ከ1882-1884 ዓ.ም	ብሪታኒያ በ1882 ግብፅን ከያዘች በኋላ ሀረርን ያዘች።
18	አሚር አብዱላህ ኢብኑ መሀመድ	ከ1884-1887 ዓ.ም	የአሚር መሀመድ ልጅ (17) አገዛዙም ሆነ ለአጭር ጊዜ የታደሰው የሐረር ነፃነት በ1887 የሸዋ መንግሥት ሐረርን በወረረ ጊዜ አብቅቷል።

ዋቢዎች

^ Ethiopia: land of slavery & brutality (PDF). League of Nations. 1935. p. 2.
^ Ben-Dror, Avishai (2018-08-23). Emirate, Egyptian, Ethiopian: Colonial Experiences in Late Nineteenth-Century Harar. Syracuse University Press. ISBN 978-0-8156-5431-5.
^ Ben-Dror, Avishai (2018-08-23). Emirate, Egyptian, Ethiopian: Colonial Experiences in Late Nineteenth-Century Harar. Syracuse University Press. ISBN 978-0-8156-5431-5.
^ History of Harar (PDF). p. 83.

[1] Ethiopia: land of slavery & brutality (PDF). League of Nations. 1935. p. 2.

[2] Ben-Dror, Avishai (2018-08-23). Emirate, Egyptian, Ethiopian: Colonial Experiences in Late Nineteenth-Century Harar. Syracuse University Press. ISBN 978-0-8156-5431-5.

[3] Ben-Dror, Avishai (2018-08-23). Emirate, Egyptian, Ethiopian: Colonial Experiences in Late Nineteenth-Century Harar. Syracuse University Press. ISBN 978-0-8156-5431-5.

[4] History of Harar (PDF). p. 83.

[1]

[2]

[3]

[4]