User:Artemis Andromeda/sandbox/Second war against Swietopelk II

Second war against Swietopelk II
Part of wars against Swietopelk II
Date 3 December 1242 – 1247 Location Pomerelia, Kuyavia
Belligerents
State of the Teutonic Order Duchy of Kuyavia Duchy of Gniezno (1243–1247) Duchy of Kalisz (1243–1247) Duchy of Poznań (1243–1247)	Duchy of Gdańsk
Commanders and leaders
Dietrich von Bernheim Casimir I of Kuyavia Przemysł I of Greater Poland (1243–1247) Bolesław the Pious (1243–1247)	Swietopelk II

The second war against Swietopelk II was a 13th-century military conflict in Pomerelia and Kuyavia. It was fought between 3 December 1242 and 1247 by the State of the Teutonic Order led by Dietrich von Bernheim, and the Duchy of Kuyavia led by Casimir I, against the Duchy of Gdańsk led by Swietopelk II.

Background

..Właściwa wojna z zakonem krzyżackim i jego sojusznikami zaczęła się w grudniu 1242 roku. Kronikarze związani z krzyżakami jej wybuch wiązali z trudnościami, jakie piętrzył przed Zakonem Świętopełk, blokując szlak wiślany i żądając zapłacenia ceł. [...] Interesująco przyczyny wojny Zakonu ze Świętopełkiem i Prusami przedstawił kronikarz krzyżacki. Rozpoczął on od opisu niedostatku żywności, odzienia i innych rzeczy, jakich mieli doświadczać bracia Zakonu w Prusach. Z opisu tego wynikały jasno trudności aprowizacyjne, które dotykały krzyżaków. Później kronikarz opisał jednak, że z podszeptów diabła Prusowie wzniecili powstanie przeciwko braciom. Ochrzczonym już Prusom, którzy wypowiedzieli krzyżakom posłuszeństwo, z pomocą przyszedł Świętopełk, zawierając z nimi pokój i przymierze. Warunki, na których ono stanęło, miały według Dusburga wiązać się z tym, że Prusowie sami mieli wypędzić krzyżaków i innych chrześcijan ze swej ziemi, a książę gdański zajął się w tym czasie piętrzeniem przeszkód krzyżackiej żegludze wiślanej. Obsadził swymi ludźmi zamki nad Wisłą i urządzał na przepływających zasadzki, rabując ich, zabijając i nie przepuszczając statków. Wskutek tych działań załogom krzyżackim w Elblągu i Bałdze głód zaczął zaglądać do oczu, ponieważ nikt nie ośmieli się przerwać nałożonej blokady. Tak sprawę stawiała propaganda Zakonu. W istocie chodziło raczej nie o zbójeckie napady na statki krzyżackie, a po prostu o żądanie płacenia ceł za żeglugę wiślaną, których krzyżacy nie chcieli uiszczać. W rzeczywistości też krzyżacy do wojny dość dobrze się przygotowali..."

Marek Smoliński "Świętopełk Gdański" rozdział 4.1

The conflict

The conflict began on 3 December 1242. During the night, the army of the State of the Teutonic Order led by Dietrich von Bernheim, Grand Master of the Teutonic Order, attacked on Sartowice, from Chełm. The settlement was protected by a group of 50 men, who were attacked by a small force of 28 people, including 4 knights of the Teutonic Order, that was led by Berlewin von Freiberg, Grand Marshal of the Teutonic Order. They sneaked near the walls carrying ladders, which they then used to climb into the settlement. The fighting took place from dawn until 3 o'clock. All defenders either fled or were killed in the fight. After capturing the settlement, the attackers 150 women and children were taken into captivity. Additionally, Teutonic forces looted the relic of the head of Saint Barbara, which was then taken to Chełm. At the same moment as the attack on Sartowice, the forces of Duchy of Kuyavia led by Casimir I, attacked and captured the fort of Wyszogród.

In January 1243, dukes Przemysł I and Bolesław the Pious, co-rulers of the duchies of Gniezno, Kalisz, and Poznań joined the war on the side of the Teutonic Order.

W styczniu 1243 roku do sił sojuszu dołączyli też synowie Władysława Odonica. Rocznik kapituły gnieźnieńskiej donosił, że w 1243 roku krzyżacy wraz z książętami polskimi: Przemysłem I i Bolesławem Pobożnym odebrali Pomorzanom gród w Nakle i panem ustanowili w nim księcia Przemysła. Podobnie wyglądała też relacja Kroniki wielkopolskiej, która dodała jednak, że Nakło wcześniej utracili obaj książęta wielkopolscy..."

"...Tym samym można sprecyzować zdanie historiografii, wedle której wydarzenia pod Nakłem miały miejsce w samych początkach 1243 r., na domysł, że oblężenie Nakła rozpoczęło się około 8/9 stycznia, skoro najpewniej właśnie po otrzymaniu o tym wiadomości, 13 stycznia Świętopełk zakończył swoje działania w ziemi chełmińskiej i pod Sartowicami. Tych kilka dni zapewne wystarczyły, by odnalazł go goniec z wiadomościami, wojska wschodniopomorskie podjęły odwrót z ziemi chełmińskiej, przeprawiły się przez Wisłę, a oblegający Sartowice odstąpili spod grodu. Ze strony taktycznej decyzja Świętopełka była słuszna. Pognębieni Krzyżacy z ziemi chełmińskiej nie mieli sił, by atakować dalsze tereny Pomorza, grodu w Sartowicach nie odbito, groziła zaś utrata kolejnego grodu, Nakła i jemu więc należało iść z pomocą. Rozwój wypadków potoczył się jednak nie po myśli Świętopełka. Gród w Nakle został otoczony, przystąpiono do budowy machin, jednak załoga pomorska poddała się — chyba przedwcześnie, nie widząc o nadciągających wojskach swojego księcia — po wynegocjowaniu możliwość swobodnego odejścia. W zajętym grodzie zdobywcy pozostawili swoją załogę, złożoną także z Krzyżaków. Wedle źródeł krzyżackich reszta wojsk ruszyć miała na Pomorze, które wedle kronikarza Piotra z Dusburga miano złupić „od krańca do krańca". W oparciu o to stwierdzenie niektórzy z badaczy uważają nawet, że wyprawa ta, z udziałem Kazimierza, miała nawet jakoby dotrzeć aż pod Gdańsk. Jednak przeddusuburgowe źródło mówi tylko bardzo oględnie, że dokonano dużych zniszczeń w ziemi pomorskiej, zaś kronika klasztoru w podgdańskiej Oliwie ograniczyła się do stwierdzenia, że najeźdźcy „rozproszyli się po całym Pomorzu", nie notując ich obecności pod Gdańskiem, tak blisko swojej siedziby. Dotarcie do Gdańska wydaje się tym bardziej niepewne, że przecież pod Nakło spieszył ze swoją armią Świętopełk, o czym albo podejmujący decyzję marszu na Pomorze jeszcze nie wiedzieli, albo właśnie ruszyli przeciwko naciągającym oddziałom księcia gdańskiego. W każdym bądź razie trudno obecnie przypuszczać, by siły koalicji mogły bezkarnie buszować po Pomorzu. Złupiono najpewniej pogranicze i z jakiś nieznanych jeszcze powodów wyprawę zakończono. W efekcie wspomnianych działań, w przeciągu nieco ponad miesiąca księstwo Świętopełka utraciło więc całą południową rubież..."