Jump to content

File:Unia Lubelska 1569 r..jpg

Page contents not supported in other languages.
This is a file from the Wikimedia Commons
From Wikipedia, the free encyclopedia

Original file (9,704 × 7,716 pixels, file size: 28.22 MB, MIME type: image/jpeg)

Polski: Unia Lubelska 1569 r.   (Wikidata search (Cirrus search) Wikidata query (SPARQL)  Create new Wikidata item based on this file)
Title
Polski: Unia Lubelska 1569 r.
Description

Głównym dziełem sejmu radomskiego 1505 r. miało być trwałe zjednoczenie z Polską Litwy oraz Prus. Zarówno konstytucje wydane na tym sejmie, jak i opublikowanie zbioru praw miały na celu między innymi ukazanie Korony jako Rzeczypospolitej praworządnej i sprawiedliwej, w której los poddanych nie jest zależny od samowoli władcy, lecz chroniony jest przez rozumne prawo i sprawiedliwość. Miał to być sygnał wysłany sąsiednim krajom, połączonym już wieloma węzłami z Polską, który miał wzbudzić ich zaufanie, co do ściślejszego z nią zespolenia aż do całkowitej unifikacji. Jak pisał Michał Bobrzyński, niezwykle uroczyście na zjeździe panów litewskich w Brześciu 25 lutego 1505 wystąpił kanclerz Jan Łaski. W imieniu polskiego senatu przedstawił on zagadnienia istotne z punktu widzenia unii, takie jak wspólna elekcja władcy, zapewnienie mu dochodów z dóbr stołowych takich, ażeby wystarczały nie tylko na utrzymanie dworu, lecz także na obronę państwa, organizacja dworu królewskiego. Pojawiła się tu także propozycja ustanowienia jednej stolicy w centrum połączonych krajów (prawdopodobnie miał nią być królewski Radom, do którego zwołano sejm walny, rozpoczęty 30 marca). Istotne były kwestie formy rządów i obrony państwa, rozstrzygania sporów, wspólnej dyplomacji oraz sejmów. Wzywając zaś panów litewskich do przybycia na sejm radomski, zwołany bez wątpienia głównie celem ostatecznego przypieczętowania integracji państw jagiellońskich, przemówić miał Łaski w te słowa: "Wiecie, jak sławna, jak straszna była potęga królów polskich, kiedy Korona razem z Wielkim Księstwem występowała i wojny połączonemi siłami toczyła, wiecie, jak bogaty był wówczas nasz wspólny monarcha, a teraz jak upadła powaga imienia królewskiego i potęga obojga rzeczy pospolitych, naszej i waszej". Była to zatem druga próba wcielenia w życie projektu wielkiego dzieła, który po raz pierwszy ujawniono w akcie tzw. unii piotrkowsko-mielnickiej. Jej artykuł pierwszy przewidywał, iż Regnum Poloniae et Magnus Ducatus Lithwaniae uniantur et conglutinentur in unum et indivisum ac indifferens corpus, ut sit una gens, unus populus, una fraternitas et communia consilia eidemque corpori perpetuo unum caput, unus rex unusque dominus in loco et tempore assignatis per praesentes et ad electionem convenientes votis communibus eligatur quodque absentium obstantia electio non impediatur et decretum electionis in Regno semper sit iuxta consuetudines circa illud ex antiquo servatas. Tym razem sprawy te miały zostać uregulowane już ostatecznie i nieodwołalnie podlegać realizacji. Był to jednak program jedynie panów koronnych; program, którego nie można było jeszcze zrealizować w początku XVI w. Członkowie rady wielkoksiążęcej, którzy zjechali do Radomia w maju 1505 nie dysponowali żadnymi pełnomocnictwami w tym zakresie, strona litewska nie wystawiła także rewersałów unii z roku 1501. Takim obrotem sprawy nie była zainteresowana także dynastia Jagiellonów, która w ten sposób utraciłaby swe dziedziczne prawa na Litwie.

Szczególnie doniosłe znaczenie przyznać należy dziełu podjętemu w roku 1505. Podjęta została wówczas niezwykle ważna próba przebudowy całego systemu państwowego i politycznego. Nie mogła ona zakończyć się stuprocentowym powodzeniem, nie była, bowiem jeszcze możliwa w tym czasie ścisła integracja z Koroną wszystkich ziem z nią w jakiś sposób związanych. Udało się jednak dokonać na gruncie prawnym zmian ustrojowych w systemie władzy państwowej, a ponadto położyć fundament, na którym z czasem wzniesiono gmach Rzeczypospolitej Wielu Narodów, czego najdonioślejszym akcentem był prezentowany tutaj akt Unii Lubelskiej 1569 roku.
Date 1 July 1569
date QS:P571,+1569-07-01T00:00:00Z/11
Medium parchement
Dimensions 72 cm x 45 + 10 cm
institution QS:P195,Q7209884
Accession number
AGAD, Zbiór Dokumentów Pergaminowych, nr 5627
Notes

77 pieczęci

Miejsce powstania: Lublin
Język dokumentu: pol.
Druk/rękopis: druk/rękopis
Forma: oryginał
Wydanie drukiem: Kutrzeba ̧ Semkowicz nr 149
Source/Photographer
Permission
(Reusing this file)
Public domain

This work is in the public domain in its country of origin and other countries and areas where the copyright term is the author's life plus 100 years or fewer.


You must also include a United States public domain tag to indicate why this work is in the public domain in the United States.
This file has been identified as being free of known restrictions under copyright law, including all related and neighboring rights.

Captions

Add a one-line explanation of what this file represents

Items portrayed in this file

depicts

File history

Click on a date/time to view the file as it appeared at that time.

Date/TimeThumbnailDimensionsUserComment
current06:10, 2 July 2014Thumbnail for version as of 06:10, 2 July 20149,704 × 7,716 (28.22 MB)Karol Zglinski{{Artwork |title = {{pl|1= Unia Lubelska 1569 r.}} |description = Głównym dziełem sejmu radomskiego 1505 r. miało być trwałe zjednoczenie z Polską Litwy oraz Prus. Zarówno konstytucje wydane na tym sejmie, jak i opublikowanie zbio...

Global file usage

The following other wikis use this file:

Metadata